(Τραγωδία, ελληνική, 472 π.Χ., 1.076 στίχοι)

Εισαγωγή

"Οι Πέρσες" (Gr: "Persai" ; Lat: "Persae" ) είναι μια τραγωδία του αρχαίου Έλληνα θεατρικού συγγραφέα Αισχύλος Το έργο, το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε το 472 π.Χ., θεωρείται το παλαιότερο σωζόμενο έργο στην ιστορία του θεάτρου, καθώς και η μόνη σωζόμενη ελληνική τραγωδία που βασίζεται σε σύγχρονα γεγονότα. Αφηγείται την αντίδραση των Περσών στην είδηση της στρατιωτικής τους ήττας υπό τον Ξέρξη στη μάχη της Σαλαμίνας το 480 π.Χ., ένα από τα αποφασιστικά επεισόδια των συνεχιζόμενων ελληνοπερσικών πολέμων.

"Οι Πέρσες" διαδραματίζεται στα Σούσα, μια από τις πρωτεύουσες της Περσικής Αυτοκρατορίας εκείνη την εποχή, και αρχίζει με τον Χορό των γερόντων των Σουσών που περιμένουν τα νέα για την εκστρατεία του βασιλιά Ξέρξη κατά των Ελλήνων. Σύντομα προστίθεται σε αυτούς η μητέρα του Ξέρξη, η Άτοσσα, η οποία εκφράζει την αγωνία και την ανησυχία της, αφηγούμενη την πρώτη ίσως ονειρική ακολουθία στο δυτικό θέατρο.

Ένας εξαντλημένος αγγελιοφόρος καταφθάνει, προσφέροντας μια παραστατική περιγραφή της μάχης της Σαλαμίνας και της αιματηρής έκβασής της. Αναφέρει την ήττα των Περσών, απαριθμώντας τα ονόματα των Περσών στρατηγών που σκοτώθηκαν, και αποδίδοντας την αιματοβαμμένη πολεμική κραυγή των Ελλήνων καθώς εισέβαλαν στη μάχη. Ο ίδιος ο Ξέρξης, ωστόσο, έχει προφανώς διαφύγει και επιστρέφει.

Στη συνέχεια, η Άτοσσα καλεί τον Χορό να καλέσει το φάντασμα του νεκρού συζύγου της (και πατέρα του Ξέρξη), του Δαρείου του Μεγάλου. Όταν μαθαίνει για την ήττα των Περσών, ο Δαρείος καταδικάζει την ύβρη πίσω από την απόφαση του γιου του να εισβάλει στην Ελλάδα και ιδιαίτερα την απόφασή του να χτίσει μια γέφυρα πάνω από τον Ελλήσποντο για να επιταχύνει την προέλαση του περσικού στρατού, η οποία, όπως υποστηρίζει, απλώς εξόργισε τους θεούς και οδήγησε στην ήττα των Περσών.Πριν αναχωρήσει, το φάντασμα του Δαρείου προφητεύει άλλη μια περσική ήττα στη μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.).

Ο Ξέρξης φτάνει τελικά, ντυμένος με σκισμένα και κουρελιασμένα ρούχα, αναστατωμένος από τη συντριπτική του ήττα. Το υπόλοιπο του δράματος αποτελείται από τον βασιλιά μόνο του με τον Χορό, καθώς επιδίδονται μαζί σε ένα εκτεταμένο λυρικό τραγούδι θρήνου για το μέγεθος της ήττας της Περσίας.

Αισχύλος ' "Οι Πέρσες" παρουσιάστηκε αρχικά ως το δεύτερο μέρος της τριλογίας που κέρδισε το πρώτο βραβείο στους δραματικούς διαγωνισμούς στα Διονύσια της Αθήνας το 472 π.Χ. Ήταν ανάμεσα σε ένα έργο με τίτλο "Phineus" και ένα άλλο που ονομάζεται "Γλαύκος" , τα οποία έχουν χαθεί έκτοτε, και ακολούθησε, σε παραδοσιακό ύφος, ένα σατυρικό έργο με τίτλο "Προμηθέας ο αναπτήρας της φωτιάς" (Το έργο ανέβηκε στη συνέχεια στη Σικελία το 467 π.Χ. (μία από τις λίγες φορές που ένα έργο ανέβηκε δύο φορές κατά τη διάρκεια της ζωής του συγγραφέα), και το κείμενο που σώζεται βασίζεται πιθανώς σε αυτή τη μεταγενέστερη έκδοση, η οποία μπορεί να διέφερε ελαφρώς από το πρωτότυπο.

Ορισμένοι κριτικοί (συμπεριλαμβανομένου του Αριστοτέλη) έχουν ερμηνεύσει "Οι Πέρσες" ως συμπονετική προς τους ηττημένους Πέρσες, ενώ άλλοι (όπως ο Αριστοφάνης) την έχουν δει ως γιορτή της ελληνικής νίκης στο πλαίσιο ενός συνεχιζόμενου πολέμου. "Οι Πέρσες" δεν είναι καθόλου τραγωδία με την αληθινή ελληνική έννοια, αλλά ότι ο πραγματικός της στόχος είναι η θριαμβευτική δόξα της Αθήνας και η αγαλλίαση ολόκληρου του έθνους για την καταστροφή του εχθρού.

Έτσι, τόσο ως ιστορικό δράμα όσο και ως προς το πραγματικό του αποτέλεσμα, το έργο ήταν κάτι σαν πείραμα που δεν επρόκειτο να επαναληφθεί ούτε από τον συγγραφέα ούτε από τους διαδόχους του. Ήταν, ωστόσο, ένα δημοφιλές έργο στη μετέπειτα Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Αυτοκρατορία (που επίσης διεξήγαγε πολέμους με τους Πέρσες) και η δημοτικότητά του έχει διατηρηθεί στη σύγχρονη Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο.

• Αγγλική μετάφραση από τον Robert Potter (Internet Classics Archive): //classics.mit.edu/Aeschylus/persians.html
• Ελληνική έκδοση με μετάφραση λέξη προς λέξη (Perseus Project): //www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.01.0011