(Lyrisch en Elegisch dichter, Romeins, ca. 87 - ca. 57 BCE)

Inleiding

Catullus was een kortstondige maar zeer invloedrijke Romeinse lyrische dichter wiens overgeleverde werken nog steeds veel gelezen worden en tot de meest toegankelijke Latijnse gedichten voor de moderne lezer behoren. Hoewel Catullus nooit als een van de canonieke schoolauteurs werd beschouwd, werden zijn gedichten alom gewaardeerd door andere dichters, en hij beïnvloedde andere Romeinse dichters zoals Ovidius , Horace en Vergil Zijn gepassioneerde en soms expliciete schrijfstijl heeft veel lezers geschokt, zowel oude als moderne.

Gaius Valerius Catullus werd rond 87 of 84 v. Chr. geboren in een vooraanstaande ruiterfamilie in Verona (de ruiterstand was de laagste van de twee aristocratische klassen in het oude Rome). De villa van de familie stond in Sirmio bij Verona, en de dichter bezat ook een villa in de buurt van de mondaine badplaats Tibur (het huidige Tivoli), dus ondanks Catullus' incidentele klachten over zijn armoede, was hij duidelijkonafhankelijk rijk en lid van de Romeinse elite.

Er is geen oude biografie van Catullus, en zijn leven is samengesteld uit verspreide verwijzingen naar hem in andere oude auteurs en uit zijn eigen gedichten. Hij bracht het grootste deel van zijn jaren als jongvolwassene door in Rome, waar hij een aantal prominente dichters en andere literaire persoonlijkheden tot zijn vrienden mocht rekenen. Het is ook heel goed mogelijk dat hij persoonlijk bekend was met een aantal van de prominente dichters uit Rome.politici van die tijd, waaronder Cicero, Caesar en Pompeius (hoewel Cicero zijn gedichten blijkbaar verachtte vanwege hun vermeende amoraliteit).

Het was waarschijnlijk in Rome dat Catullus hevig verliefd werd op de "Lesbia" uit zijn gedichten (meestal geïdentificeerd met Clodia Metelli, een verfijnde vrouw uit een aristocratisch huis), en hij beschrijft verschillende stadia van hun relatie in zijn gedichten met opvallende diepgang en psychologisch inzicht. Hij schijnt ook een mannelijke minnaar te hebben gehad die Juventius heette.

Als aanhangers van het epicurisme leefden Catullus en zijn vrienden (die bekend werden als de "Novi Poetae" of de "Nieuwe Dichters") hun leven grotendeels teruggetrokken van de politiek en cultiveerden ze hun interesse in poëzie en liefde. Dat gezegd hebbende, bracht hij in 57 v. Chr. een korte tijd door op een politieke post in Bithynië, vlakbij de Zwarte Zee, en bezocht hij ook het graf van zijn broer in Troad, in het huidige Turkije. Volgens St.Volgens Hiëronymus stierf Catullus op de jonge leeftijd van dertig jaar, wat een sterfdatum van 57 of 54 voor Christus suggereert.

In de Middeleeuwen was hij bijna voorgoed verloren gegaan, maar zijn werk is bewaard gebleven dankzij een enkel manuscript, een bloemlezing die al dan niet door Catullus zelf is samengesteld. Catullus' gedichten zijn bewaard gebleven in een bloemlezing van 116 "carmina" (verzen), hoewel drie daarvan (nummers 18, 19 en 20) nu als vals worden beschouwd. De gedichten worden vaak verdeeld in drie formele delen: zestig korte gedichten invariërende maatsoorten (of "polymetra"), acht langere gedichten (zeven hymnen en een mini-epos) en achtenveertig epigrammen.

Catullus' poëzie werd beïnvloed door de vernieuwende poëzie van het Hellenistische tijdperk, vooral die van Callimachus en de Alexandrijnse school, die een nieuwe poëtische stijl propageerde, bekend als "neoterisch", die zich bewust afkeerde van de klassieke epische poëzie in de traditie van Homer Catullus was ook een bewonderaar van de lyrische poëzie van Sappho Hij schreef echter in veel verschillende maatsoorten, waaronder hendecasyllabische en elegische coupletten, die veel gebruikt werden in liefdespoëzie.

Bijna al zijn gedichten tonen sterke (soms wilde) emoties, vooral met betrekking tot Lesbia, die voorkomt in 26 van zijn 116 overgeleverde gedichten, hoewel hij ook gevoel voor humor kon tonen. Sommige van zijn gedichten zijn grof (soms ronduit obsceen), vaak gericht tegen vrienden-verraders, andere geliefden van Lesbia, rivaliserende dichters en politici.

Hij ontwikkelde veel literaire technieken die vandaag de dag nog steeds worden gebruikt, waaronder hyperbaton (woorden die van nature bij elkaar horen worden van elkaar gescheiden voor nadruk of effect), anafora (woorden benadrukken door ze te herhalen aan het begin van naburige zinnen), tricolon (een zin met drie duidelijk afgebakende delen van gelijke lengte en toenemende kracht) en alliteratie (de herhaaldevoorkomen van een medeklinker aan het begin van verschillende woorden in dezelfde zin).

• "Passer, deliciae meae puellae" (Catullus 2)
• "Vivamus, mea Lesbia, atque amemus" (Catullus 5)
• "Miser Catulle, desinas ineptire" (Catullus 8)
• "Odi et amo" (Catullus 85)