(komisch toneelschrijver, Griek, ca. 342 - ca. 291 BCE)

Inleiding

Menander (Menandros) was een Hellenistische Griekse dramaturg. Hij was de bekendste vertegenwoordiger van de Atheense Nieuwe Komedie en een van de favoriete schrijvers uit de oudheid, immens populair in zijn eigen tijd en vele eeuwen daarna. Helaas heeft maar weinig van zijn werk de tand des tijds overleefd.

Voor zover bekend werd Menander rond 342 v. Chr. geboren als zoon van welgestelde ouders. Zijn vader, Diopeithes, was mogelijk een Atheense generaal en gouverneur van de Thracische Chersonese (het schiereiland Gallipoli in het huidige Turkije).

Menander was de vriend, medewerker en misschien leerling van Theophrastus (de opvolger van Aristoteles in de Peripatetische filosofieschool), en hij stond op goede voet met de Atheense dictator Demetrius van Phalerum. Hij genoot de bescherming van Ptolemaeus I Soter I (de Macedonische generaal onder Alexander de Grote die heerser over Egypte werd en stichter van de Ptolemaeïsche dynastie), hoewel hij de voorkeur gaf aan deonafhankelijkheid van zijn villa in Piraeus, vlakbij Athene, en het gezelschap van zijn maîtresse, de courtisane Glycera.

Volgens sommige berichten verdronk Menander toen hij aan het baden was in de haven van Piraeus, rond 291 v. Chr. Hij werd geëerd met een graftombe aan de weg die naar Athene leidde, en er zijn talloze vermeende bustes van hem bewaard gebleven.

Menander was de auteur van meer dan honderd komedies tijdens een carrière van ongeveer 30 jaar, waarvan hij de eerste produceerde, "De zelfkweller" (nu verloren), op de leeftijd van ongeveer 20. Hij won acht keer de prijs op het Lenaia dramatische festival, alleen geëvenaard door zijn tijdgenoot Philemon. Zijn staat van dienst op de meer prestigieuze City Dionysia competitie is onbekend, maar is mogelijk net zo spectaculair geweest (we weten dat "Dyskolos" won een prijs in de Dionysia in 315 voor Christus).

Zijn toneelstukken behielden meer dan 800 jaar na zijn dood een plaats in de standaardliteratuur van West-Europa, maar op een gegeven moment gingen zijn manuscripten verloren of werden ze vernietigd, en tot het einde van de 19e eeuw waren de fragmenten die door andere auteurs werden geciteerd het enige dat over Menander bekend was. Een reeks ontdekkingen in Egypte in de 20e eeuw heeft het aantal overgebleven manuscripten echter aanzienlijk doen toenemen.We hebben nu één compleet toneelstuk, "Dyskolos" ("De Grouch") en enkele lange fragmenten uit toneelstukken als "De arbitrage , "Het meisje van Samos , "Het geschoren meisje en "De held .

Hij was een bewonderaar en imitator van Euripides op wie hij lijkt in zijn analyse van de emoties en zijn scherpe observatie van het praktische leven. In het gespannen politieke klimaat na de Macedonische verovering had de Griekse komedie afstand genomen van de gedurfde persoonlijke en politieke satire van Aristophanes In plaats van mythische plots of politiek commentaar, gebruikte Menander aspecten uit het dagelijkse leven als onderwerp voor zijn toneelstukken (meestal met een happy end), en zijn personages waren strenge vaders, jonge geliefden, sluwe slaven, koks, boeren, etc., sprekend in het eigentijdse dialect. Hij liet het traditionele Griekse koor volledig achterwege.

Hij leek ook op Euripides in zijn voorliefde voor morele spreuken, en veel van zijn spreuken (zoals "het eigendom van vrienden is gemeenschappelijk", "zij die de goden liefhebben sterven jong" en "slechte communicatie bederft goede manieren") werden spreekwoordelijk en werden later verzameld en apart gepubliceerd. In tegenstelling tot Euripides Menander was echter niet bereid om zijn toevlucht te nemen tot kunstmatige plotmechanismen zoals de "deus ex machina" om zijn plots te beslechten.

Hij stond bekend om de fijngevoeligheid en scherpzinnigheid van zijn karakteriseringen, en hij heeft veel gedaan om komedie in de richting van een meer realistische weergave van het menselijk leven te duwen. Aristophanes in veel van zijn toneelstukken, en sommige van zijn onderwerpen hadden betrekking op jonge liefde, ongewenste zwangerschappen, lang verloren familieleden, en allerlei seksuele tegenspoed. Hij is door sommige commentatoren beschuldigd van plagiaat, hoewel herwerkingen en variaties op eerdere thema's in die tijd heel gewoon waren, en werden beschouwd als een algemeen aanvaarde techniek van toneelschrijven. Veel latere Romeinse dramaturgen, zoalsTerence en Plautus imiteerden Menanders stijl.

• "Dyskolos" ("De Grouch")