(ඛේදවාචකය, ලතින්/රෝම, c. 55 CE, 1,061 lines)

හැඳින්වීමඔහුගේ බිරිඳ ජොකාස්ටා ඔහුගේ අධිෂ්ඨානය ශක්තිමත් කර ඔහු රැඳී සිටියද, ඔහු තම උපන් නගරයට ආපසු යාමට පවා සලකන බව තීබ්ස්හිදී සිදු විය.

ජොකාස්ටාගේ සොහොයුරා ඩෙල්ෆිහි ඔරකල්හි සිට ආපසු පැමිණෙන්නේ වාචික උපදෙස් සමඟය. වසංගතය අවසන් කරන්න, තීබ්ස් හිටපු රජු වන ලයිස්ගේ මරණයට පළිගැනීමට අවශ්යයි. ඔරකල්හි අරුත පැහැදිලි කරන ලෙස ඊඩිපස් අන්ධ අනාගතවක්තෘ ටිරේසියාස්ගෙන් ඉල්ලා සිටින අතර, ඔහු බිහිසුණු සංඥා ගණනාවක් ඇතුළත් පූජාවක් සිදු කරයි. කෙසේ වෙතත්, ඔහුගේ ඝාතකයා නම් කිරීම සඳහා ටයර්සියස්ට ලයියස්ගේ ආත්මය නැවත කැඳවීමට අවශ්‍ය වේ.

ක්‍රියෝන් ලයිස්ගේ අවතාරයට කතා කිරීමෙන් පසු ටිරේසියස් දැකීමෙන් පසු ආපසු පැමිණේ, නමුත් මුලදී එය හෙළි කිරීමට අකමැති විය. ඊඩිපස් ඝාතකයාගේ නම. ඊඩිපස් ඔහුට තර්ජනය කළ විට, ක්‍රියෝන් පසුතැවිලි වන අතර, ලයිස් ඊඩිපස්ට ඔහුගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් සහ ඔහුගේ විවාහ යහන අපවිත්‍ර කළ බවට චෝදනා කළ බව වාර්තා කරයි. රජු තීබ්ස් වෙතින් නෙරපා හරින විට පමණක් වසංගතය නවත්වන බවට ලයිස්ගේ අවතාරය පොරොන්දු වූ අතර ක්‍රියොන් ඊඩිපස්ට ඉල්ලා අස්වන ලෙස උපදෙස් දෙයි. නමුත් ඊඩිපස් විශ්වාස කරන්නේ ක්‍රියෝන්, ටයර්සියාස් සමඟ ගිවිසුමක් ඇති කරගනිමින්, ඔහුගේ සිංහාසනය අල්ලා ගැනීමේ උත්සාහයක් ලෙස මෙම කතාව නිර්මාණය කර ඇති බවත්, ක්‍රියෝන්ගේ නිර්දෝෂීභාවය පිළිබඳ විරෝධතා නොතකා, ඊඩිපස් ඔහුව අත්අඩංගුවට ගත් බවත්ය.

ඊඩිපස්, නමුත් , තමා ඉදිරියේ අහංකාර ලෙස හැසිරුණු නිසා තීබ්ස් වෙත එන අතරතුර මහමගදී මරා දැමූ මිනිසෙකුගේ දුර්වල මතකයෙන් කැළඹී සිටින අතර, එය ඇත්ත වශයෙන්ම විය හැකිදැයි කල්පනා කරයි.ඔහුගේ පියා ලයිස් විය. වයෝවෘද්ධ එඬේරෙකු/පණිවුඩකරුවෙකු කොරින්තියේ සිට පැමිණෙන්නේ ඊඩිපස්ට ඔහුගේ හදාගත් පියා වූ පොලිබස් රජු මිය ගොස් ඇති බවත් ඔහු නැවත සිය සිංහාසනයට හිමිකම් කියන ලෙසත් පැවසීමටය. ඊඩිපස් තම මව විවාහ කර ගන්නා බවට වූ අනාවැකියට තවමත් බියෙන් සිටින බැවින් ඔහුට ආපසු යාමට අවශ්‍ය නැත, නමුත් පණිවිඩකරු පසුව ඔහුට පවසන්නේ කොරින්තියේ රැජින ඔහුගේ සැබෑ මව නොවන බව ඔහු දන්නා බවයි, මන්ද ඔහු භාරව සිටි එඬේරාය. මීට වසර ගණනාවකට පෙර සිටෙරොන් කන්දේ ඊඩිපස් දරුවා. ඊඩිපස් ඇත්ත වශයෙන්ම ජොකාස්ටාගේ පුත්‍රයා බව එවිට පැහැදිලි වේ, මේ අනුව ඇපලෝගේ මුල් අනාවැකියේ අනෙක් කොටස හෙළිදරව් කරමින්, ඔහු වධ වේදනා විඳිමින් පලා යයි.

ඊඩිපස් මුලින්ම සියදිවි නසා ගැනීමට සහ තමාව ලබා ගැනීමට සිතූ ආකාරය වාර්තා කිරීමට තවත් පණිවිඩකරුවෙකු ඇතුළු වේ. ශරීරය වනසතුන්ට විසි කළ නමුත්, පසුව, තීබ්ස් විඳින දුක් වේදනා සලකා බැලූ ඔහුට, තමා කළ අපරාධයට ඊටත් වඩා දරුණු දඬුවමක් ලැබිය යුතු බව හැඟී, ඔහුගේ දෑතින්ම ඔහුගේ දෑස් ඉරා දැමීමට පටන් ගත්තේය. ඊඩිපස් විසින්ම අන්ධ වී දැඩි වේදනාවකින් ඇතුළු වී ජොකාස්ටාට මුහුණ දෙයි. ඔහුගේ ක්‍රියාවෙන් තමාට ද දඬුවම් කළ යුතු බව ඇයට වැටහෙන අතර ඇය ඊඩිපස්ගේ කඩුව ගෙන සියදිවි නසා ගනී. ආපසු පිටුවේ ඉහළට

සෙනෙකා ගේ “ඊඩිපස්” ඇරිස්ටෝටල්ගේ සහ Horace ගේ ඛේදනීය ශෛලිය පිළිබඳ ආඥාව දෙකම අනුගමනය කරයි, ක්‍රියාව, කාලය සහ ස්ථානය පිළිබඳ සම්පූර්ණ එකමුතුව,සහ එක් එක් ක්‍රියා පහෙන් වෙන් කරන ගායනයක්. එය වේදිකාවේ ප්‍රචණ්ඩත්වය උත්ප්‍රේරකයක් බවට ඇරිස්ටෝටල්ගේ විශ්වාසය ද අනුගමනය කරයි, සහ සෙනෙකා ලේවැකි විකෘති කිරීම් සහ කැපකිරීම් සඳහා නිදහස් පාලනය ලබා දෙයි. කෙසේ වෙතත්, Seneca ගේ නාට්‍ය කවදා හෝ සත්‍ය වශයෙන්ම රඟ දක්වන ලද්දේද නැතහොත් තෝරාගත් කණ්ඩායම් අතර පාරායනය සඳහා ලියා ඇති ඒවාද යන්න පිළිබඳව දීර්ඝකාලීන (සහ පවතින) විවාදයක් පවතී. සමහර විවේචකයින් නිගමනය කර ඇත්තේ ඔවුන් නීරෝ අධිරාජ්‍යයාගේ රාජසභාවේ කෝපය ගැන නොසැලකිලිමත් ලෙස අදහස් දැක්වීමට අදහස් කළ බවත්, සමහරක් ඒවා තරුණ නීරෝගේ අධ්‍යාපනයේ කොටසක් ලෙස භාවිතා කළ බවත්ය. 19>' බොහෝ කලකට පෙර නාට්‍යය, "ඊඩිපස් ද කිං" , නාට්‍ය දෙක අතර වෙනස්කම් කිහිපයක් තිබේ. එක් ප්‍රධාන වෙනසක් නම් සෙනෙකා ගේ නාට්‍යයේ සැලකිය යුතු තරම් ප්‍රචණ්ඩ ස්වරයක් තිබීමයි. නිදසුනක් වශයෙන්, ටිරේසියාස් විසින් සිදු කරන ලද පූජාව ග්‍රැෆික් සහ ගොරෝසු විස්තරයකින් විස්තර කර ඇති අතර එය සොෆොක්ලීස් ' දවසේදී තරමක් නුසුදුසු යැයි සැලකේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, ටයර්සියාස් සහ ඔහුගේ අග්‍රගන්‍ය සම්බන්ධ මුළු දිගු දර්ශනයම සොෆොක්ලීස් තුළ කිසිසේත්ම සමානත්වයක් නොදක්වන අතර, එම දර්ශනය ඇත්ත වශයෙන්ම ඊඩිපස්ගේ ඔහුගේ සැබෑ සොයාගැනීමේ නාටකාකාර බලපෑම අඩු කිරීමේ අවාසනාවන්ත බලපෑමක් ඇති කරයි. අනන්‍යතාවය, සෙනෙකා තමන්ටම පැහැදිලිවම පැහැදිලි විය යුතු කරුණක් වන අතර, එය ඇතුළත් කිරීමට හේතුව පැහැදිලි නැත.

උඩඟු සහ අධිපතියා මෙන් නොව සොෆොක්ලීස් ' නාට්‍යයේ රජු, සෙනෙකා ගේ අනුවාදයේ ඊඩිපස්ගේ චරිතය බියෙන් සහ වරදකාරී හැඟීමකින් යුක්ත වන අතර, ශ්‍රේෂ්ඨයන් සඳහා යම් ආකාරයකින් වගකිව යුතු බවට ඔහු සෑම විටම කනස්සල්ලට පත්ව සිටී. තීබන් වසංගතය. සොෆොක්ලීස් ’ නාට්‍යයේ, එල්ලා මරා දමන ලද ජොකාස්ටාගේ මළ සිරුර දැකීමෙන් පසු ඊඩිපස් අන්ධ වෙයි, ඇගේ ඇඳුමෙන් රන්වන් කරල් යොදාගෙන ඔහුගේ ඇස්වලට පිහියෙන් ඇනීම; සෙනෙකා ගේ නාට්‍යයේ දී, ඊඩිපස් ජොකාස්ටාගේ මරණයට පෙර ඔහුගේ ඇහිබැමි ඉවත් කිරීමෙන් අන්ධ වන අතර, එය ජොකාස්ටාගේ මරණයට වඩාත් සෘජු හේතුවකි.

සොෆොක්ලීස් සඳහා , ​​ඛේදවාචකය යනු ප්‍රධාන චරිතයේ ඛේදනීය දෝෂයක ප්‍රතිඵලයක් වන අතර, සෙනෙකා සඳහා, ඉරණම නොවැළැක්විය හැකි අතර මිනිසා දෛවයට එරෙහිව අසරණ වේ. කැතර්සිස් සඳහා, ප්‍රේක්ෂකයින් අනුකම්පාව සහ භීතිය අත්විඳිය යුතු අතර, සොෆොක්ලීස් මෙය සැක සහිත කුමන්ත්‍රණයකින් ඉටු කරයි, නමුත් සෙනෙකා වඩාත් හොඳින් ගමන් කරන්නේ ව්‍යාප්ත වූ සහ ක්ලාස්ට්‍රොෆෝබික් මනෝභාවයක් එක් කිරීමෙනි. චරිත, සියල්ල හඳුනාගැනීමේ වේදනාවෙන් හුස්ම හිරවීම හැර.

සෙනෙකා ගේ අනෙකුත් නාට්‍ය සමඟින්, “ඊඩිපස්” විශේෂයෙන්ම එංගලන්තයේ එලිසබෙත්හි සම්භාව්‍ය නාට්‍ය ආකෘතියක් ලෙසත්, ඇතැමුන් විසින් සදාචාරාත්මක උපදෙස්වල වැදගත් කෘතියක් ලෙසත් සැලකේ. එය වේදිකාවේ රඟ දැක්වීමට වඩා පෞද්ගලික රැස්වීම්වලදී කියවීමට අදහස් කළද (සහ පුරාණයේ එය සිදු කර ඇති බවට කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැත.ලෝකය), එය පුනරුදයේ සිට බොහෝ වාරයක් සාර්ථකව වේදිකා ගත කර ඇත. ප්‍රබල බලවේගයන්ට එරෙහිව බල රහිත භාවය යන තේමාව සමඟින්, එය පුරාණ කාලයේ මෙන් අදටත් බෙහෙවින් අදාළ වන බව විස්තර කර ඇත.

ටී. එස්. එලියට් ඇතුළු සමහර විචාරකයින් “ඊඩිපස්”<17 යනුවෙන් ප්‍රකාශ කර ඇත>, Seneca හි අනෙකුත් නාට්‍ය මෙන්, කොටස් චරිත විසින් සරල ලෙස මිනිසුන් විසින් නිර්මාණය කර ඇත. කෙසේ වෙතත්, අනෙක් අය මෙම විවේචනය ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත, සමස්ත නාට්‍යයේ ඇති එකම සැබෑ කොටස් චරිතය පණිවිඩකරුගේ චරිතය බවත්, ඊඩිපස්ම නාට්‍යයේ තරමක් සංකීර්ණ මනෝවිද්‍යාත්මක සිද්ධියක් ලෙස සලකන බවත් පවසමින්.

• Frank Justus Miller (Theoi.com) විසින් ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනය: //www.theoi.com/Text/SenecaOedipus.html
• ලතින් අනුවාදය (The Latin Library): //www.thelatinlibrary.com/sen/sen.oedipus.shtml