(Komedie, Grieks, 414 BCE, 1.765 regels)

Inleiding

" De vogels " (Gr: " Ornithes " ) is een komedie door de oude Griekse toneelschrijver Aristophanes Het was eerst uitgevoerd in 414 BCE op het City Dionysia festival, waar het de tweede prijs won.

Het verhaal volgt Pisthetaerus, een Athener van middelbare leeftijd die de vogels van de wereld overhaalt om een nieuwe stad in de lucht te creëren (en zo controle krijgt over alle communicatie tussen mensen en goden), en uiteindelijk zelf op wonderbaarlijke wijze veranderde zelf in een vogelachtige godfiguur en vervangt Zeus als de allerhoogste macht in de kosmos.

Het toneelstuk begint met twee mannen van middelbare leeftijd, Pisthetaerus en Euelpides (ruwweg vertaald als Trustyfriend en Goodhope), die door een heuvelachtige wildernis strompelen op zoek naar Tereus, de legendarische Thracische koning die ooit was gemetamorfoseerd in de hopvogel. Gedesillusioneerd door het leven in Athene en zijn rechtbanken, politiek, valse orakels en militaire capriolen, hopen ze ergens anders een nieuwe start in het leven te maken engeloven dat de Hoopoe/Tereus hen kan adviseren.

Een grote en dreigend uitziende vogel, die de knecht van de Hoopoe blijkt te zijn, eist te weten wat ze van plan zijn en beschuldigt hen ervan vogelvangers te zijn. Hij wordt overgehaald zijn meester te halen en de Hoopoe zelf verschijnt (een niet erg overtuigende vogel die zijn gebrek aan veren toeschrijft aan een ernstige ruiperiode).

De hop vertelt over zijn leven met de vogels en hun gemakkelijke bestaan van eten en liefhebben. Plotseling krijgt Pisthetaerus het briljante idee dat de vogels moeten ophouden met rondvliegen als onnozelaars en in plaats daarvan een grote stad in de lucht moeten bouwen. Zo kunnen ze niet alleen heersen over de mensen, maar ook de Olympische goden blokkeren en ze uithongeren tot onderwerping op dezelfde manier als de andere vogels.zoals de Atheners onlangs het eiland Melos hadden uitgehongerd tot overgave.

De hop vindt het een goed idee en stemt ermee in hen te helpen bij de uitvoering ervan, op voorwaarde dat de twee Atheners alle andere vogels kunnen overtuigen. Hij en zijn vrouw, de nachtegaal, beginnen de vogels van de wereld te verzamelen, die zich vormen tot een koor als ze arriveren. De pas gearriveerde vogels zijn woedend over de aanwezigheid van mensen, want de mens is lange tijd hun vijand geweest, maar de hop overtuigt hen om zijn menselijke gasten eenEerlijke hoorzitting. Pisthetaerus legt uit hoe de vogels de oorspronkelijke goden waren en raadt hen aan hun verloren krachten en privileges terug te winnen van de opstandige Olympiërs. Het publiek van vogels is overtuigd en ze dringen er bij de Atheners op aan hen te leiden tegen de usurperende goden.

Terwijl het koor een kort verslag geeft van de genealogie van de vogels, waarin ze hun aanspraak op goddelijkheid vóór de Olympiërs vastleggen, en enkele van de voordelen van het vogel-zijn opnoemt, gaan Pisthetaerus en Euelpides kauwen op een magische wortel van de hop die hen in vogels zal veranderen. Als ze terugkeren, met een weinig overtuigende gelijkenis met een vogel, beginnen ze met het organiseren van de constructievan hun stad-in-de-hemel, die ze "Cloud Cuckoo Land" noemen.

Pisthetaerus leidt een religieuze dienst ter ere van de vogels als de nieuwe goden, waarbij hij wordt lastiggevallen door een verscheidenheid aan ongewenste menselijke bezoekers die werk zoeken in de nieuwe stad, waaronder een jonge dichter die de officiële dichter van de stad wil worden, een orakelverkoper die profetieën te koop aanbiedt, een beroemde geometer die een set stadsplattegronden aanbiedt, een keizerlijke inspecteur uit Athene met een oog voor een snelAls deze verraderlijke indringers proberen Atheense manieren op te leggen aan zijn vogelrijk, worden ze door Pisthetaerus ruw uit de weg geruimd.

Het koor van vogels stapt naar voren om verschillende wetten af te kondigen die misdaden tegen hun soortgenoten verbieden (zoals ze vangen, in kooien stoppen, opvullen of opeten) en adviseert de juryleden van het festival om het stuk de eerste plaats toe te kennen of het risico te lopen om ondergescheten te worden.

Een boodschapper meldt dat de nieuwe stadsmuren al klaar zijn dankzij de gezamenlijke inspanningen van talloze vogelsoorten, maar dan komt er een tweede boodschapper met het nieuws dat een van de Olympische goden door de verdedigingswerken is geslopen. De godin Iris wordt gevangen en onder bewaking naar beneden gebracht om Pisthetaerus' ondervraging en beledigingen te ondergaan, voordat ze toestemming krijgt om naar haar vader Zeus te vliegen omklagen over haar behandeling.

Dan komt er een derde boodschapper die meldt dat er nu massa's onwelkome bezoekers arriveren, waaronder een opstandige jongeling die denkt dat hij eindelijk toestemming heeft om zijn vader in elkaar te slaan, de beroemde dichter Cinesias die onsamenhangende verzen brabbelt en een Atheense sycofant die in vervoering raakt bij de gedachte dat hij slachtoffers op de vleugel kan vervolgen, maar ze worden allemaal door Pisthetaerus weggestuurd.

Prometheus arriveert vervolgens, zich schuilhoudend voor zijn vijand Zeus, om Pisthetaerus te laten weten dat de Olympiërs nu honger lijden omdat de offers van de mensen hen niet meer bereiken. Hij adviseert Pisthetaerus echter om niet met de goden te onderhandelen totdat Zeus zowel zijn scepter als zijn meisje Basileia (Soevereiniteit), de echte macht in Zeus' huishouden, afstaat.

Uiteindelijk arriveert er een delegatie van Zeus zelf, bestaande uit Zeus' broer Poseidon, de olijke Herakles en de nog olijkere god van de barbaarse Triballiërs. Psithetaerus is Herakles met gemak te slim af, die op zijn beurt de barbaarse god tot onderwerping intimideert, en Poseidon wordt dus weggestemd en Pisthetaerus' voorwaarden worden geaccepteerd. Pisthetaerus wordt uitgeroepen tot koning van de goden en krijgt de prachtigeDe feestelijke bijeenkomst vertrekt onder de tonen van een bruiloftsmars.

De langste van Aristophanes ' overlevende toneelstukken, "De vogels" is een vrij conventioneel voorbeeld van de Oude Komedie en is door sommige moderne critici geprezen als een perfect gerealiseerde fantasie, opmerkelijk vanwege de mimiek van vogels en de vrolijkheid van de liederen. Tegen de tijd van deze productie, in 414 v. Chr, Aristophanes werd erkend als een van de belangrijkste komische toneelschrijvers van Athene.

In tegenstelling tot de andere vroege toneelstukken van de auteur bevat het geen directe vermelding van de Peloponnesische oorlog en zijn er relatief weinig verwijzingen naar de Atheense politiek, ook al werd het toneelstuk niet lang na het begin van de Siciliaanse Expeditie opgevoerd, een ambitieuze militaire campagne die de Atheense betrokkenheid bij de oorlogsinspanning sterk had vergroot. Op dat moment waren de Atheners in het algemeen nog optimistischover de toekomst van de Siciliaanse Expeditie, hoewel er nog steeds veel controverse was over de Expeditie en haar leider, Alcibiades.

Het stuk is in de loop der jaren uitvoerig geanalyseerd en er zijn een groot aantal verschillende allegorische interpretaties gegeven, waaronder de identificatie van het Atheense volk met de vogels en hun vijanden met de Olympische goden; Dollekoekenland als metafoor voor de overambitieuze Siciliaanse Expeditie, of als een komische voorstelling van een ideale polis; Pisthetaerus als eenvoorstelling van Alcibiades; etc.

Er is echter nog een andere opvatting, namelijk dat het stuk niets meer is dan escapistisch vermaak, een sierlijk, grillig thema dat speciaal gekozen is omwille van de mogelijkheden die het biedt voor heldere, amusante dialogen, aangename lyrische intermezzo's en charmante vertoningen van briljante toneeleffecten en mooie jurken, zonder dat er een serieus politiek motief ten grondslag ligt aan de oppervlakkige burleske en hanserij.Het is in ieder geval lichter van toon dan gebruikelijk is voor Aristophanes en is grotendeels (hoewel niet volledig) niet verbonden met de hedendaagse realiteit, wat suggereert dat het misschien gewoon een poging van de dramaturg was om de overspannen geesten van zijn medeburgers te verlichten.

Zoals bij de meeste toneelstukken uit de Oude Komedie (en in het bijzonder Aristophanes ' ) zijn een groot aantal actuele verwijzingen in het stuk verwerkt, waaronder Atheense politici, generaals en persoonlijkheden, dichters en intellectuelen, buitenlanders en historische en mythische figuren.

De vriendschap tussen Pisthetaerus en Euelpides wordt, ondanks de onwerkelijkheid van hun avontuur, heel realistisch neergezet en wordt gekenmerkt door hun goedmoedige plagerijen over elkaars tekortkomingen en door het gemak waarmee ze in moeilijke situaties samenwerken (hoewel dit grotendeels te danken is aan Euelpides' bereidheid om het initiatief en de leiding aan Pisthetaerus over te laten). In dit enandere stukken, Aristophanes toont zijn vermogen om de mensheid overtuigend af te beelden in de meest onovertuigende omgevingen.

• Engelse vertaling (Internet Classics Archive): //classics.mit.edu/Aristophanes/birds.html
• Griekse versie met woord-voor-woord vertaling (Perseus Project): //www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.01.0025