Jedwali la yaliyomo
nouercae,
ili afurahie ua la bibi arusi bila kizuizi,
403
12>ignaro mater substernens se impia nato
mama asiye wa asili akiungana kwa udhalimu na mwanawe aliyepoteza fahamu
404
impia non uerita est diuos scelerare penates.
hakuogopa kufanya dhambi dhidi ya miungu ya wazazi:
405
basi mema na mabaya yote, amefadhaika kwa wazimu mbaya,
406
iustificam nobis mentem auertere deorum.
akatuondolea mapenzi mema ya miungu.
407
quare nec talis dignantur uisere coetus,
Kwa hivyo wanaamua kutotembelea kampuni kama hizo,
408
nec se contingi patiuntur lumine claro.
wala kuvumilia kuguswa na mwanga wa mchana.
Carmen Aliyetanguliashiriki; 42
squalida desertis rubigo infertur aratris.
kutu mbaya hutambaa juu ya majembe yaliyoachwa.
43
ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
Lakini makazi ya Peleus mwenyewe, hadi yalivyoenea ndani
44
regia, fulgenti splendent auro atque argento.
jumba la kifahari lenye kumeta dhahabu na fedha.
45
candet ebur soliis, collucent pocula mensae,
Nyeupe hung’aa pembe za viti vya enzi, vinang’aa vikombe vya mezani;
46
tota domus gaudet regali splendida gaza.
nyumba nzima ni ya mashoga na maridadi yenye hazina ya kifalme.
47
puluinar uero diuae geniale locatur
Lakini ona , kitanda cha ndoa ya kifalme kinawekwa kwa mungu wa kike
48
sedibus in mediis, Indo quod dente politum
katikati ya ikulu, iliyopambwa vizuri kwa meno ya Kihindi,
49
tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
iliyofunikwa na zambarau iliyotiwa doa la ganda.
50
haec uestis priscis hominum uariata figuris
Kifuniko hiki, kilichopambwa kwa maumbo ya kale.wanaume,
51
heroum mira uirtutes zinaonyesha arte.
kwa sanaa ya ajabu hudhihirisha matendo yanayostahili mashujaa.
52
namque fluentisono prospectans litore Diae,
Kwa huko, nikitazama kutoka kwenye ufuo wa mawimbi wa Dia,
53
Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
Ariadna anamwona Theseus, anapoondoka na meli za mwendo kasi,
54
indomitos in corde gerens Ariadna furores,
Ariadna akiwa na wazimu mkali moyoni mwake.
55
necdum etiam sese quae uisit uisere credit,
Bado hawezi kuamini kuwa anatazama kile anachokiona;
56
utpote fallaci quae tum primum excita somno
tangu sasa, sasa nimeamka kwa mara ya kwanza kutoka kwa usingizi wa hila
57
desertam in sola miseram se cernat harena.
anajiona, maskini mnyonge, ameachwa kwenye mchanga wa upweke.
58
kumbukumbu katika iuuenis fugiens pellit uada remis,
Wakati huo huo kijana huruka na kupiga maji kwa makasia yake,
59
irrita uentosae linquens promissa procellae.
akiacha ahadi zake tupu kwa mwenye kulazimu bila kutimizadhoruba.
60
quem procul ex alga maestis Minois ocellis,
Ambaye binti Minosi akiwa mbali na ufuo wa magugu na macho ya kutiririka,
61
saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,
kama sura ya marumaru ya bacchanal, inaonekana nje, ole!
62
prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
inaonekana mbele tufani-tost na wimbi kubwa ya shauku.
63
non flauo retinens subtilem uertice mitram,
Wala bado haweki kitambaa maridadi kwenye kichwa chake cha dhahabu,
64
non contecta leui uelatum pectus amictu ,
wala kifua chake hakijafunikwa kwa kifuniko cha nguo yake nyepesi,
65
non tereti strophio lactentis uincta papillas,
wala kifua chake cheupe chenye maziwa-nyeupe kimefungwa kwa mshipi laini;
66
omnia quae toto delapsa e corpore passim
haya yote yanapoteleza kuzunguka mwili wake wote,
67
ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
mbele ya miguu yake mawimbi ya chumvi yalimiminika.
68
sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
Yeye kwa kofia yake basi, yeye kwa ajili ya mavazi yake yaliyobasi,
69
illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,
sikujali, bali wewe, Theseus, pamoja na mawazo yake yote,
70
toto animo, total pendebat perdita mente.
kwa roho yake yote, kwa akili yake yote (amepotea, ah amepotea!) alikuwa akining'inia,
71
misera, assiduis quam luctibus externauit
mjakazi asiye na furaha! ambaye pamoja na mafuriko ya huzuni yasiyoisha
72
spinosa Erycina serens in pectore curas,
Erycina alichanganyikiwa, akipanda matunzo yenye miiba kwenye titi lake,
73
illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
hata saa ile, Theseus alithubutu saa ngapi
74
egressus curuis e litoribus Piraei
kutoka kwenye ufuo wa Piraeus
75
attigit iniusti regis Gortynia templa.
ilifika ikulu ya Gortynia ya mfalme asiye na sheria.
76
0>nam perhibent olim crudeli peste coactam Kwa maana wanasimulia zamani za kale, zinazoendeshwa na tauni mbaya
77
Androgeoneae poenas exsoluere caedis
kulipa adhabu ya mauaji ya Androgeos,
78
electos iuuenes simul et decusinnuptarum
Cecropia ilizoeleka kuwapa Minotaur kama karamu
79
21> Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
vijana waliochaguliwa, na pamoja nao ua la vijakazi wasioolewa.
80
quis angusta malis cum moenia uexarentur,
Sasa kuta zake nyembamba zilipotatizwa na maovu haya,
81
ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
Theseus mwenyewe kwa ajili ya Athene mpendwa alichagua kutoa
82
proicere optauit potius quam talia Cretam
mwili wake mwenyewe, badala ya vile vifo,
83
funera Cecropiae nec funera portarentur.
vifo vilivyo hai, vya Cecropia vipelekwe Krete.
84
atque ita naue leui nitens ac lenibus auris
Hivyo basi, akiharakisha mwendo wake kwa magome mepesi na upepo mwanana,
85
magnanimum ad Minoa uenit sedesque. superbas.
anamjia Minos bwana na kumbi zake za kiburi.
86
hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo
Yule msichana alipomwona kwa jicho la shauku,
87
regia, quam suauis exspirans castus odores
binti, ambaye kitanda chake safi kinapumua tamuharufu
88
lectulus katika molli complexu matris alebat
bado alinyonyeshwa kumbatio laini la mamake,
89
quales Eurotae praecingunt flumina myrtus
kama mihadasi inayochipuka kando ya vijito vya Eurota,
90
auraue distinctos kuelimisha rangi za uerna,
au maua ya rangi mbalimbali ambayo pumzi ya majira ya kuchipua huchota,
91
non prius ex illo flagrantia declinauit
hakumgeuzia macho yake yenye moto,
92
lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
mpaka akashika moto moyoni mwake ndani kabisa. ,
93
funditus atque imis exarsit total medullis.
na kuwaka miali yote ndani ya uboho wake.
94
heu misere exagitans immiti corde furores
Ah ! wewe unayechochea wazimu katili kwa moyo usio na huruma,
95
sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
kijana wa kimungu, anayechanganya furaha za wanaume na matunzo,
96
quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
na wewe, unayetawala juu ya Golgi na Idaliamu yenye majani mengi,
97
qualibus incensam iactastis mentepuellam
ni kwa mawimbi gani mliutupa moyo unaowaka msichana,
98
fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!
mara nyingi huugua kwa ajili ya mgeni mwenye kichwa cha dhahabu!
99
quantos illa tulit languenti corde timores!
Ni khofu gani alizostahimili kwa moyo uliozimia!
100
quanto saepe magis fulgore expalluit auri,
ni mara ngapi alipauka kuliko mng'ao wa dhahabu,
101
cum saeuum cupiens contra contendere monstrum
wakati Theseus, akiwa na hamu ya kushindana na yule jini mshenzi,
102
aut mortem appeteret Theseus au praemia laudis!
alikuwa akienda kushinda ama kufa au kushinda ushujaa!
103
non ingrata tamen frustra munuscula diuis
Bado zawadi hazikuwa tamu, ingawa ziliahidiwa bure kwa miungu,
104
inaahidi tacito succepit uota labello.
ambayo aliitoa kwa mdomo kimya.
105
nam uelut in summo quatientem brachia Tauro
Kwa maana kama mti unaotikisa matawi yake juu ya Taurus,
106
quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
mwaloni au kuzaa konipine yenye gome la jasho,
107
indomitus turbo contorquens flamine robur,
tufani kali inapotosha nafaka kwa mlipuko wake,
108
eruit (illa procul radicitus exturbata
na kuipasua (mbali, iliyong’olewa na mizizi
109
prona cadit, marehemu quaeuis cumque obuia frangens,)
inalala kwa urahisi, ikivunja kila kitu kinachokutana na anguko lake),
110
sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus
hivyo Theseus alishinda na kuweka chini wingi ya mnyama,
111
nequiquam uanis iactantem cornua uentis.
akirusha pembe zake kwa pepo tupu.
112
inde pedem sospes multa cum laude reflexit
Kutoka hapo aliirudia njia yake, bila kudhurika na kwa utukufu mwingi,
113
errabunda regens tenui uestigia filo,
akiongoza nyayo zake potovu kwa mjanja mzuri,
114
ne labyrintheis e flexibus egredientem
asije alipokuwa akitoka kwenye vilima vya ajabu vya labyrinth
115
tecti frustraretur inobseruabilis error.
msongamano usioweza kutenganishwa wa jengo unapaswa kushangaza.yeye.
116
sed quid ego a primo digressus carmine plura
Lakini kwa nini niache somo la kwanza la wimbo wangu na nieleze zaidi;
117
kumbuka, ut linquens genitoris filia uultum,
jinsi binti, akiruka kutoka kwa uso wa baba yake,
118
ut consanguineae complexum, ut denique matris,
kumbatio la dada yake, kisha la mwisho la mama yake,
119
>120 omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:
jinsi alivyochagua kabla ya haya yote mapenzi matamu ya Theseus;
121
aut uecta rati spumosa ad litora Diae
au jinsi meli ilivyobebwa hadi ufuo wa Dia;
122
aut ut eam deuinctam lumina somno
au vipi wakati macho yake yalifungwa na usingizi
123
liquerit immemorio disdesdes pectore coniunx?
mkewe akamwacha kwa kusahau akili?
124
saepe illam perhibent ardenti corde furentem
Mara nyingi kwa wazimu wa moyo wake unaowaka wanasema kwamba yeye
125
clarisonas imofudisse e pectore uoces,
alisema kilio cha kutoboa kutoka kwa titi lake la ndani;
126
ac tum praeruptos tristem concendere montes,
na sasa angepanda kwa huzuni milima mikali,
127
unde aciem pelagi uastos protenderet aestus,
kutoka huko ili kuyakodoa macho yake juu ya upotevu wa mawimbi ya bahari;
128
tum tremuli salis aduersas procurre in undas
sasa inakimbia kukutana na maji ya brine inayotiririka,
129
mollia nudatae tollentem tegmina surae,
akiinua vazi laini la goti lake lililokuwa wazi.
130
atque haec extremis maestam dixisse querellis,
Na ndivyo alivyosema kwa huzuni katika maombolezo yake ya mwisho,
131
frigidulos udo singultus ore cientem:
akitoa kilio cha ubaridi na uso uliojaa machozi:
132
'nisaidie patriis auectam, perfide, ab aris
“Basi, kwa kuniweka mbali na nyumba ya baba yangu,
133
perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
Hivi ndivyo ulivyoniacha, wewe Theseus asiye mwaminifu, asiye mwaminifu, kwenye pwani ya upweke?
134
sinema inakataa neglecto numine dium,
hivyo kuondoka, bila kujaliwanaume na wanawali. Alipokuwa akifanya mipango na mfalme, anamwona Ariadne. Anaelezewa na msichana mdogo sana ambaye bado hajaondoka upande wa mama yake. Lakini anapomwona Theseus anakua na hamu kwake. Kwa sababu hiyo, anampa mpira wa kamba na kumwambia jinsi ya kumshinda Minotaur.
Theus anapoibuka mshindi, ana matarajio yote kwamba wawili hao watafunga ndoa. Lakini badala ya kumchukua bibi-arusi wake, Theseus anamwacha na kuondoka zake. Sio tu kwamba anaacha msichana ambaye alimfanya mke nyuma yake, anasahau ishara iliyokubaliwa na baba yake. Ikiwa mradi huo ulifanikiwa, walipaswa kubadilisha matanga kwenye meli hadi rangi tofauti. Lakini waliziacha zile tanga nyeupe tupu zimewekwa.
Basi baba yake alipoziona merikebu zinakaribia, anaogopa mbaya zaidi. Hawezi kukabiliana na kifo cha mwanawe, na anajitupa kutoka kwenye ngome kwenye ufuo wa mawe na kuangamia.
Sasa, ni zamu ya Theseus kuteseka.
1>Catullus
, msimulizi wa hadithi za canny ambaye alikuwa, sasa anarudisha kamera, kana kwamba, ili kuwapa hadhira yake mtazamo mpana. Anaonekana kuongelea msafara wa mazishi, na juu ya vijana waliojiachia. Anaeleza kuwa zilizopambwa kwenye pindo la kifuniko cha kitanda ni matukio kutoka kwa mythology. Kwanza, kuja wanadamu, basi miungu inaonyeshwa kwa maandamano - hivyo walikuwamapenzi ya miungu, 135
kumbukumbu a! deuota domum periuria portas?
kusahau, ah! unabeba laana ya uadilifu hadi nyumbani kwako?
136
nullane res potuit crudelis flectere mentis
inaweza hakuna kitu kinachopindisha kusudi la akili yako katili?
137
consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
hakukuwa na rehema katika nafsi yako,
138
immite ut nostri uellet miserescere pectus?
ili kuutaka moyo wako katili uelekee kunihurumia?
139
katika non haec qundam blanda promissa dedisti
Si ahadi hizo ulizonipa mara moja
140
uoce mihi, non haec miserae sperare iubebas,
kwa sauti ya ushindi, si hili ulilonipa matumaini,
141
sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,
ah me! hapana, bali ndoa yenye furaha, bali uchumba unaotakikana;
142
quae cuncta aereii discerpunt irrita uenti.
yote ambayo sasa pepo za Mbinguni zinavuma bure.
143
nunc iam nulla uiro iuranti femina credat,
Tangu sasa mwanamke asiamini kiapo cha mwanamume,
144
nulla uiri speret.mahubiri esse fideles;
mtu yeyote asiamini kwamba maneno ya mtu yanaweza kuaminika.
145
quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
Wao na hali akili zao zinatamani kitu na kutamani kukipata,
146
nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
hakuna woga wa kuapa, hakuna la ziada la kuahidi;
147
sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
lakini mara tu matamanio ya akili zao zenye ulafi itakapotimizwa,
148
dicta nihil metuere, nihil peuria curant.
Hawaogopi basi maneno yao, wala hawazingatii uwongo wao.
149
certe ego te in medio uersantem turbine leti
Mimi - wewe unaijua - ulipo kuwa unarushwa katika kimbunga cha mauti,
150
eripui , et potius germanum amittere creui,
nimekuokoa, nikaweka moyo wangu afadhali kumwacha ndugu yangu
151
quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
kuliko kukupungukia wewe, sasa umepata kukosa imani, katika haja yako kubwa.
152
pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
Na kwa ajili ya hayo nitapewa wanyama na ndege ili nirarue kama amawindo;
153
praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.
maiti yangu haitakuwa na kaburi, haitanyunyiziwa udongo.
154
quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
Ni simba gani gani aliyekuzaa chini ya mwamba wa jangwani?
155
quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,
Ni bahari gani iliyokuchukua mimba na kukutapika kutokana na mawimbi yake yatokayo?
156
quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,
ulivyo Syrtis, Scylla mnyang'anyi gani, Charybdis alikuzaba nini,
157
talia qui reddis pro dulci praemia uita?
Nani arudishe tamu kama hii kwa maisha matamu?
158
si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
Kama hukuwa na nia ya kuolewa nami
159
saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,
kwa kuogopa amri kali ya baba yako mkali,
160
0>attamen katika uestras potuisti ducere sedes, lakini ungeniongoza kwenye makao yako
161
quae tibi iucundo famularer serua labore,
kukutumikia kama mtumwa kwa kazi yaupendo,
162
candida permulcens liquidis uestigia lymphis,
kuweka miguu yako meupe kwa maji ya maji,
163
purpureaue tuum consternens ueste cubile.
au kwa kitambaa cha zambarau ukitandaza kitanda chako.
164
sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris,
” Lakini kwa nini mimi, nikiwa nimekengeushwa na ole, nilie bure
165
externata malo, quae nullis sensibus auctae
kwa hewa zisizo na maana-hewa ambazo zimejaliwa kutokuwa na hisia,
166
nec missas audire queunt nec reddere uoces?
na siwezi kusikia wala kurudisha ujumbe wa sauti yangu?
167
ille autem prope iam mediis uersatur in undis,
0>Wakati huo huo sasa anayumbayumba karibu katikati ya bahari, 168
nec quisquam apparet uacua mortalis in mwani.
na hakuna mwanadamu anayeonekana kwenye ufuo wa uchafu na magugu.
169
sic nimis matusi extremo tempore saeua
Hivyo bahati pia, iliyojaa chuki, katika saa yangu kuu
170
fors etiam nostris inuidit questibus auris.
ameweka kikatili masikio yote kwa malalamiko yangu.
171
Iuppitermwenye nguvu zote, utinam ne tempore primo
Mshtarii Mtukufu, ningependa meli za Attic
172
Gnosia Cecropiae tetigisent litora puppes,
hawajawahi kugusa ufuo wa Gnosia,
173
indomito nec dira ferens stipendia tauro
wala msafiri asiye na imani, anayebeba kodi ya kutisha
6> 174
perfidus in Cretam religasset nauita funem,
kwa fahali mshenzi, amefunga kebo yake ndani Krete,
175
nec malus hic celans dulci crudelia forma
wala kwamba mtu huyu mwovu, akificha mipango ya kikatili chini ya nje ya haki,
176
consilia puani. requiesset sedibus matumaini!
tulikuwa tumelala katika nyumba zetu kama mgeni!
177
nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
Kwani nitarudi wapi, nimepotea, ah, nimepotea? ninategemea tumaini gani?
178
Idaeosne petam montes? katika gurgite lato
Je, nitatafuta milima ya Sidoni? jinsi mafuriko yalivyo mapana,
179
inatambua ponti truculentum diuidit aequor.
Jinsi gani eneo la bahari linalowatenganisha na mimi!
180
mbegu ya patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui
Je!tumaini la msaada wa baba yangu? — ambaye nilimwacha kwa mapenzi yangu,
181
respersum iuuenem fraterna caede secuta?
kumfuata mpenzi aliyetamba na damu ya ndugu yangu!
182
unamkumbuka sana Fido consoler?
Au nijifariji kwa upendo mwaminifu wa mwenzi wangu,
183
wine fugit lentos incuruans gurgite remos?
ni nani anayeruka kutoka kwangu, akipinda makasia yake magumu kwenye wimbi?
184
praeterea nullo colitur sola insula tecto,
na hapa pia hakuna ila pwani, na kamwe nyumba, kisiwa jangwa;
185
nec patet egressus pelagi cingentibus undis.
hakuna njia ya kuondoka inayonifungulia; kunizunguka mimi na maji ya bahari;
186
nulla fugae uwiano, nulla spes: omnia muta,
hakuna njia ya kukimbia, hakuna tumaini; yote ni bubu,
187
omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
yote ni ukiwa; yote yanionyesha uso wa mauti.
188
non tamen ante mihi languescent lumina morte,
Lakini macho yangu hayatazimia kifo,
189
nec prius a fesso secedent corpore sensus,
wala maana haitashindwa kutokamwili wangu mchovu,
190
quam iustam a diuis exposcam prodita multam
kabla sijadai kutoka kwa miungu kulipiza kisasi kwa usaliti wangu,
191
caelestumque fidem postrema comprecer saa.
na waiteni imani walio mbinguni katika saa yangu ya mwisho.
192
quare facta uirum multantes uindice poena
Kwa hiyo, enyi mnaotembelea matendo ya watu kwa maumivu ya kulipiza kisasi,
193
Eumenides, quibus anguino redimita capillo
ninyi Eumenides, ambao vipaji vyao vimefungwa kwa nywele za nyoka
194
frons exspirantis praeportat pectoris iras,
itangaze ghadhabu ambayo anapumua kutoka kwenye titi lako,
195
huc huc aduentate, meas audite querellas,
hapa, bither haraka, sikia malalamiko yangu
196
quas ego, uae misera , extremis proferre medullis
ambayo mimi (ah, sina furaha!) natoa kutoka moyoni mwangu
197
cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
utendaji, wanyonge, unawaka moto, umepofushwa na hasira kali.
198
quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,
Kwa kuwa ole wangu huja kweli kutoka kwa kina cha moyo wangumoyo,
199
uos nolite pati nostrum unescere luctum,
msiuache huzuni yangu ibatilike:
200
sed quali solam Theseus me mente reliquit ,
lakini kama vile Theseus alikuwa na moyo wa kuniacha ukiwa,
201
tali mente, deae, funestet seque suosque.’
kwa moyo wa namna hii, enyi miungu ya kike, na ajiletee maangamizo yeye na walio wake mwenyewe!”
202
ana postquam maesto profudit pectore uoces,
Anapokuwa mbaya akamwaga maneno haya kutoka kwenye titi lake la huzuni,
203
supplicium saeuis exposcens anxia factis,
12>
kwa kutaka kulipiza kisasi kwa matendo ya kikatili;
204
annuit inuicto caelestum numine rector;
Mola Mlezi wa walimwengu akainama kwa kuitikia kwa kichwa,
205
21> quo motu tellus atque horrida contremuerunt
na katika mwendo huo ardhi na bahari zenye dhoruba zilitetemeka,
0>206 aequora concussitque micantia sidera mundus.
na mbingu zikatikisa nyota zinazotetemeka.
207
ipse autem caeca mentem caligine Theseus
Lakini Theseus mwenyewe, akiwa na giza katika mawazo yake na kipofudimness,
208
consitus oblito dimisit pectore cuncta,
acha aondoke katika akili yake iliyosahau zabuni zote
209
quae mandata prius constanti mente tenebat,
ambayo hapo awali alikuwa ameishikilia kwa moyo thabiti,
210
dulcia nec maesto sustollens signa parenti
na hakuinua ishara ya kumkaribisha baba yake mwombolezi
211
sospitem Erechtheum se ostenidit uisere portum.
wala hakuonyesha kwamba alikuwa akiiona salama bandari ya Erechthean.
212
namque ferunt olim, classi cum moenia diuae
Kwani wanasema hivyo wakati Aegeus alipokuwa akimuamini mwanawe kwa upepo,
213
linquentem gnatum. uentis concrederet Aegeus,
kama na meli yake aliacha kuta za mungu wa kike,
214
talia complexum iuueni mandata dedisse:
alimkumbatia yule kijana na kumpa malipo haya:
21> 215
'gnate mihi longa iucundior unice uita,
“Mwanangu, mwanangu wa pekee, ninayempenda kuliko mimi. urefu wangu wote wa siku,
216
gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
imerejeshwa kwangu lakini sasa katika mwisho wa zamaniumri,
217
redite katika extrema nuper mihi fine senectae,
mwanangu, niliyemlazimisha aende kwenye hatari za kutisha,
218
quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus
tangu bahati yangu na ushujaa wako unaowaka
219
eripit inuito mihi te, cui languida nondum
nikung’oe kutoka kwangu, bila kunitaka, ambaye kushindwa kwake
0>220 lumina sunt gnati cara saturata figura,
macho bado hayajaridhishwa na picha mpenzi wa mwanangu,
221
non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
nitafanya usikuache uende zako kwa furaha na moyo mkunjufu,
222
nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
wala usishike kubeba ishara za kufanikiwa:
223
0>sed primum multas expromam mente querellas, lakini kwanza nitaleta maombolezo mengi kutoka moyoni mwangu,
224
canitiem terra atque infuso puluere foedans,
kuchafua mvi zangu kwa udongo na vumbi lililomwagwa:
225
inde infecta uago suspendam lintea malo,
baadaye nitatundika tanga zilizotiwa rangi kwenye yako. mlingoti wa roving,
226
nostros ut luctusharusi ziliwahi kuhudhuriwa.
Kisha anaifuatisha na tukio la Majaaliwa , akisokota, akisuka na kuchanganya tapestry ya mambo ya kibinadamu. Catullus anamalizia kwa kuonyesha jinsi wakati watu hawashughulikii mambo inavyopaswa - kuwa mwaminifu kwa mwenzi wa ndoa, kutuma ishara sahihi kwa baba - mambo mengi huwa yanaenda vibaya sana. Sasa, anaonyesha, miungu haihudhurii tena arusi na sikukuu nyingine.
Carmine 64 ni mojawapo ya kazi ndefu za Catullus. Kijuujuu, inahusika na Kutelekeza kwa Theseu kwa Ariadne na kupuuza kwake maelezo bora zaidi, kama vile kuning'iniza matanga nyeupe badala ya matanga ya rangi ya huzuni. Uchunguzi wa kina wa mada ya msingi unaonyesha ukosoaji wa jinsi Roma inavyotawaliwa . Au, ili kuiweka kwa njia nyingine, Catullus anaashiria kwamba viongozi wa Kirumi wameacha njia za wenye haki na kwamba wanaingiza tamaa zao wenyewe na tamaa kwa madhara ya watu wa Kirumi. Kwa kuwa aliandika wakati wa siku zenye msukosuko za kuinuka kwa Julius Kaisari mamlakani, wakati ambapo vita vya kisiasa viligeuka kuwa vikali, na kusababisha Roma kuchomwa moto mara mbili, haishangazi kwamba angeweza kupata ulinganifu na Theseus kumwacha Ariadne.
Carmine huyu ni mpole kiasi ikilinganishwa na baadhi ya kazi zake zilizo wazi zaidi. Hakika, Kaisari aliulizwa mara moja kwa nini hakuamuru Catulo auawenostraeque incendia mentis
hivyo ndivyo hadithi ya huzuni yangu na moto unaowaka moyoni mwangu
227
carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.
inaweza kutiwa alama na turubai iliyotiwa rangi ya azure ya Iberia.
228
quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
Lakini ikiwa yeye akaaye katika Itonus takatifu,
229
quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei
ambaye anathibitisha kutetea kabila letu na makazi ya Erechtheus,
230
annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,
atakuruhusu kunyunyiza mkono wako wa kuume kwa damu ya fahali,
231
tum uero facito ut memori tibi condita corde
basi hakikisheni kwamba amri zangu hizi ni hai na zimewekwa akiba
232
haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;
katika moyo wako wa ukumbusho, wala usitie ukuu wa muda mrefu:
233
ut simul ac nostros inuisent lumina collis,
kwamba mara macho yako yatakapokuja mbele ya vilima vyetu,
234
funestam antennae deponant undique uestem,
yadi yako yataweka nguo zao za maombolezo kutoka kwao. ,
235
imbo ya mgombeasustollant uela rudentes,
na kamba iliyosokotwa huinua tanga nyeupe:
236
quam primum cernens ut laeta gaudia mente
ili nipate kuona mara moja na kukaribisha kwa furaha ishara za furaha,
6> 237
agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.'
wakati wa furaha utakapokuweka. hapa nyumbani kwako tena.”
238
haec mandata prius constanti mente tenentem
Mashtaka haya hapo kwanza Theseus aliyahifadhi kwa akili thabiti;
239
Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes
lakini kisha wakamwacha, kama mawingu yanayosukumwa na pumzi ya pepo
240
aereum niuei montis liquere cacumen .
acha kichwa kilichoinuka cha mlima wa theluji.
241
katika pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
Lakini baba, akitazama kutoka juu ya mnara wake,
242
hangaiko ndani assiduos huacha lumina fletus,
akipoteza macho yake marefu kwa mafuriko ya machozi ya mara kwa mara,
243
cum primum infecti conspexit lintea ueli,
alipoona mara ya kwanza turubai ya matanga ya tumbo,
244
praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,
kurushamwenyewe kutoka kwenye kilele cha miamba,
245
amissum credens immiti Thesea fato.
kuamini Theseus kuangamizwa na hatima isiyo na huruma.
246
sic funesta domus ingressus tecta paterna
Hivyo shupavu Theseus, alipoingia ndani ya vyumba vya nyumba yake,
247
morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum
aliyetiwa giza na maombolezo ya kifo cha baba yake, yeye mwenyewe alipata huzuni kama hiyo
248
obtulerat mente immemori, talem ipse recepit.
kama vile kwa usahaulifu wa moyo alivyomsababishia binti Minoshi.
249
quae tum prospectans cedentem maesta carinam
Na yeye wakati huo, akitazama kwa machozi kwenye meli iliyokuwa ikirudi nyuma,
250
huzidisha animo uoluebat saucia curas.
alikuwa na wasiwasi mwingi katika moyo wake uliojeruhiwa.
251
0>at parte ex alia florens uolitabat Iacchus Katika sehemu nyingine ya tapestry kijana Bacchus alikuwa akitangatanga
252
cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,
pamoja na kushindwa kwa Satyrs na Sileni aliyezaliwa Nysa, s
253
te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.
wanakutafuta wewe, Ariadna, nakufukuzwa kazi kwa upendo wako;
254
quae tum alacres passim lymphata mente furebant
. euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.
wakati “Evoe!” walilia kwa ghasia, "Evoe!" wakitikisa vichwa vyao.
256
Angalia pia: Hubris katika Iliad: Wahusika Walioonyesha Majivuno Yasio na Kiasi harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
Baadhi yao walikuwa wakipunga thyrsi kwa nukta zilizofunikwa,
257
pars e diuolso iactabant membra iuuenco,
baadhi wakirusharusha viungo vya mtu anayeendesha gari,
258
pars sese tortis serpentibus incingebant,
wengine wakijifunga mshipi wa nyoka wenye mikunjo:
259
pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,
baadhi wakibeba katika maandamano mazito mafumbo ya giza yaliyofungwa kwenye vikapu,
260
orgia quae frustra cupiunt audire profani;
mafumbo ambayo waovu hutamani kuyasikia bure.
261
plangebant aliae proceris tympana palmis,
Nyingine piga matari kwa mikono iliyoinuliwa,
262
aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant;
au aliinua migongano ya wazi kwa matoazi ya mviringoshaba:
263
multis raucisonos efflabant cornua bombos
wengi walipiga pembe kwa ndege isiyo na rubani yenye sauti kali,
264
barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
na bomba la kishenzi lilipasuka kwa sauti ya kutisha.
265
0>talibus amplifice uestis decorata figuris Hizi ndizo takwimu ambazo zilipamba sana tapestry
266
puluinar complexa suo uelabat amictu.
iliyokumbatia na kukifunika kwa mikunjo ya kitanda cha kifalme.
267
mtazamaji wa kombe la postquam cupide Thessala pubes
Sasa vijana wa Thesalonike walipotazama kushiba kwao, wakakazia macho yao yenye shauku
268
expleta est, sanctis coepit decedere diuis.
juu ya maajabu hayo walianza kuipa nafasi miungu mitakatifu.
269
hic, qualis flatu placidum mare matutino
Hapo, upepo wa magharibi ukipeperusha bahari tulivu
270
horrificans Zephyrus procliuas incitat undas
na pumzi yake asubuhi inahimiza juu ya mawimbi yanayoteleza,
271
Aurora exoriente uagi sub limina Solis,
Alfajiri inapochomoza hadi kwenye milango ya wasafiri.Jua,
272
quae tarde primum clementi flamine pulsae
maji polepole mwanzoni, yakiendeshwa na upepo mwanana,
273
procedun leuiterque sonant plangore cachinni,
kanyaga mbele na sauti nyepesi yenye kicheko;
274
post uento crescente magis magis increbescunt,
kisha upepo unapokua safi wanasongana karibu na karibu zaidi,
275
purpureaque procul nantes ab luce refulgent :
na kuelea kwa mbali huakisi mng’ao kutoka kwenye nuru nyekundu;
276
sic tum uestibuli linquentes regia tecta
so sasa, tukiacha majengo ya kifalme ya lango,
277
ad se quisque uago passim pede disdedebant.
huku na huku kwa miguu ya hila wageni walifariki.
278
quorum post abitum princeps e uertice Pelei
Baada ya kuondoka kwao, kutoka juu ya Pelion
279
aduenit Chiron portans siluestria dona:
alikuja Chiron akiongoza njia, na kubeba zawadi za pori.
280
nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis
Kwa maua yote ambayo tambarare huzaa, yote ambayo Wathesalonikemkoa
281
montibus ora creat, quos propter fluminis undas
huzaa juu ya milima yake mikubwa, maua yote yaliyo karibu na vijito vya mto
282
aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,
mvua yenye kuzaa matunda ya joto Favonius inafichua,
283
hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
hayo aliyaleta mwenyewe, yakiwa yamefumwa kwa shada za maua,
284
quo permulsa domus iucundo risit odore.
ilishangilia kwa harufu ya shukrani ambayo nyumba ilitabasamu kwa furaha yake.
285
kiri Penios adest, uiridantia Tempe,
Mara moja Peneus yupo, akiacha Tempe ya kijani kibichi,
286
Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,
Mbinu wa joto wenye misitu isiyo na nguvu
287
Minosim linquens doris celebranda choreis,
[…] kuandamwa na dansi za Dorian;
288
non uacuos: namque ille tulit radicitus altas
si mikono mitupu, kwa kuwa alizaa, kung'olewa na mizizi,
289
fagos ac recto. proceras stipite laurus,
nyuki mirefu na miti mirefu ya bay-tree yenye shina wima,
290
non sine nuantiplatano lentaque sorore
na pamoja nao ndege ya kutikisa kichwa na yule dada anayeyumbayumba
291
flammati Phaethontis et aerea cupressu.
ya Phathoni iliyoteketezwa na moto, na miberoshi mirefu.
292
haec circum sedes late contexta locauit,
Haya yote aliyasuka mbali na mapana kuzunguka nyumba yao,
293
uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.
ili lango liweze kupambwa kwa kijani kibichi na majani laini.
294
post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,
Anamfuata Prometheus mwenye hekima ya moyo,
295
extenuata gerens ueteris uestigia poenae,
ikiwa na makovu yaliyofifia ya adhabu ya kale
296
quam qundam silici restritrictus membra catena
ambacho kimbunga, viungo vyake vimefungwa kwa minyororo kwenye mwamba,
297
persoluit pendens e uerticibus praeruptis.
akalipa, akining'inia kwenye vilele vya maporomoko.
298
inde pater diuum sancta cum coniuge natisque
Kisha akaja Baba wa miungu pamoja na mke wake wa kimungu na wanawe,
299
aduenit caelo, te solum, Phoebe, anaachana
akikuacha, Phoebus, peke yakombinguni,
300
unigenamque simul cultricem montibus Idri:
na umbu lako pamoja nawe akaaye katika vilele vya Idrus;
301
Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,
kwani kama ulivyofanya, ndivyo dada yako alivyomdharau Peleus,
302
nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugales. .
wala hakujitenga kuwapo kwenye mienge ya harusi ya Thetis.
303
21> qui postquam niueis flexerun sedibus artus
Basi walipoegemeza viungo vyao kwenye makochi meupe,
304
majedwali makubwa ya multiplici sunt dape mensae,
kwa ukarimu meza zilikuwa zimerundikana na aina mbalimbali za ladha:
305
cum interea infirmo quatientes corpora motu
wakati huo huo, wakiyumbayumba. miili yenye mwendo wa kupooza,
306
ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.
Parcae alianza kutoa nyimbo za kufariji.
307
mtetemeko wa jeshi lake unakamilisha uestis usio wa kawaida
Mzungu mavazi yanayofunika viungo vyao vilivyozeeka
308
candida purpurea talos incinxerat ora,
walivivalisha vifundo vyao vyekundumpaka;
309
katika makazi ya roseae niueo uertice uittae,
juu ya vichwa vyao vya theluji vilipumzika bendi za rosy,
310
aeternumque manus carpebant rite laborem.
huku mikono yao ikifanya kazi ya milele.
311
laeua colum molli lana retinebat amictum,
Bendi ya kushoto ilishikilia distaff iliyovaa sufu laini;
312
dextera tum leuiter deducens fila supinis
kisha mkono wa kulia ukitoa nyuzi kwa wepesi kwa kuinuliwa
313
formabat digitis, tum prono in pollice torquens
vidole vilivitengeneza, kisha kwa kidole gumba cha chini
314
libratum tereti uersabat turbine fusum,
ilizungusha spindle iliyosimama kwa mviringo;
315
atque ita decerpens aequabat semper opus dens,
na hivyo kwa meno yao bado waling'oa nyuzi na kuifanya kazi kuwa sawa.
316
laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
Bitten ncha za pamba zilishikamana na midomo yao mikavu,
317
quae prius in leui fuerant exstantia filo:
ambayo hapo awali ilikuwa imesimama kutoka kwa uzi laini:
318
ante pedes autemjeuri yake. Inasemekana kwamba Kaisari alisema kwamba alimridhia, na kisha kunukuu kutoka kwa kazi zake. Ikiwa hadithi hii ilikuwa ya kweli au la, ni wazi kwamba Catullus alikuwa maarufu wakati wake. Zaidi ya hayo, mada zake za upendo wa hali ya juu, huzuni, kuachwa, na kusimulia tena mada za kitamaduni zina ushirikina ambao unaweza kutumika katika enzi nyingi katika historia. marejeo ya wazi , kama vile “uchi kwa mapaja”, watu wanaojua kusoma na kuandika kutoka enzi za kati (wakati kazi zake zilipogunduliwa tena) hadi leo wamesoma kazi zake kwa furaha 2>. Labda ni kwa sababu zama alizoandika zimerekodiwa, kuchambuliwa na kusomwa kwa kina sana katika miaka elfu mbili iliyopita, au labda ni kwa sababu alikuwa mwanafunzi mzuri wa asili ya kibinadamu.
Flowery , yenye utata, na ya hila ingawa ushairi wake unaweza kuwa, hata kutoka mwisho huu wa historia si vigumu kutambua taa zenye ncha kali za sindano zilizofichwa katika mashairi yaliyopeperushwa kupita kiasi . Kwa mfano, katika shairi hili Theus hajasawiriwa kama shujaa anayerejea, bali kama kijana mpumbavu ambaye aliharibu maisha ya msichana na kisha akaghafilika kubadilisha matanga kwenye chombo chake, hivyo kusababisha kifo cha baba yake mwenyewe. "Ushindi" wake kwa hiyo badala yake unakuwa maandamano ya mazishi, na harusi yake kuwa sababu kuu ya kuanguka kwa Troy.candentis mollia lanae
na manyoya laini ya sufu nyeupe inayong’aa miguuni mwao
319
uellera uirgati custodibant calathisci.
ziliwekwa salama kwenye vikapu vya osier.
320
haec tum clarisona pellentes uellera uoce
Wao basi, walipopiga pamba, wakaimba kwa sauti safi,
321
talia diuino fuderunt carmine fata,
na hivyo akazimimina Ahadi katika nyimbo za Mwenyezi Mungu.
322
carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.
Wimbo huo hautathibitika kuwa si wa kweli.
323
decus eximium magnis uirtutibus augens,
“Ewe uliyejivika sifa ya juu kwa matendo makuu ya wema,
0>324 Emathiae tutamen opis, carissime nato,
bulwark of Emathian power, maarufu kwa mwanao kuwa,
325
accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,
pokea neno la kweli ambalo katika siku hii ya furaha
326
ueridicum oraclum: sed uos, quae fata sequntur,
Dada wanakufunulia; lakini kimbia, kuchora
327
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nyuzi zilizofumwa, nyinyispindle, kimbia.
328
adueniet tibi iam portans optata maritis
” Hivi karibuni Hesperus atakuja kwako, Hesperus, ambaye analeta zawadi za kutamani kwa walioolewa,
329
Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,
hivi karibuni mkeo atakuja na nyota yenye furaha,
330
quae tibi flexanimo mentem perfundat amore,
ili kumwaga juu ya roho yako upendo unaozimisha nafsi,
13> 331
languidulosque paret tecum coniungere somnos,
na kujiunga nawe katika usingizi mzito,
332
leuia substernens robusto bracchia collo.
akiweka mikono yake laini chini ya shingo yako yenye nguvu.
333
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
334
nulla domus tales umquam contexit amores,
” Hakuna nyumba iliyowahi kuwa na upendo kama huu;
335
nullus amor tali coniunxit foedere amantes,
hakuna upendo aliyewahi kuungana na wapenzi katika kifungo kama hicho
336
qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
kama inaunganisha Thetis na Pelcus, Peleus na Thetis.
337
currite ducentes subtegmina, currite,fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
338
nascetur uobis expers teroris Achilles,
” Utazaliwa kwako mwana asiye na woga, Achilles,
339
hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,
anayejulikana na adui zake si kwa mgongo wake. bali kwa kifua chake kigumu;
340
qui persaepe uago uictor certamine cursus
nani kulia mara nyingi mshindi katika shindano la mbio za masafa marefu
341
flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.
itapita nyayo za meli za moto za paa anayeruka.
342
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
343
non illi quisquam bello se conferet heros,
“Hakuna shujaa atakayelingana naye katika vita,
344
cum Phrygii Teucro manabunt sanguine
wakati vijito vya Frugia vitatiririka kwa damu ya Teucrian,
12> 345
Troicaque obsidens longinquo moenia bello,
na mrithi wa tatu wa Pelops watapoteza
346
periuri Pelopis uastabit tertius heres.
kuta za Trojan, pamoja navita vya kuchosha vinasumbua.
347
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
348
illius egregias uirtutes claraque facta
“Mafanikio makubwa ya shujaa na matendo mashuhuri
349
saepe fatebuntur gnatorum katika funere matres,
mara nyingi mama watamiliki wakati wa maziko ya wana wao,
350
cum incultum canno soluent a uertice crinem,
kuachia nywele zilizochanika kutoka kwenye kichwa chenye mvi,
351
putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.
na kuviharibu matiti yao yaliyokauka kwa mikono dhaifu.
352
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
353
namque uelut densas praecerpens messor aristas
“Kwa maana kama mkulima akipanda masuke manene ya nafaka
354
sole sub ardenti flauentia demetit arua,
chini ya jua kali hukata mashamba ya njano,
355
Troiugenum infesto prosternet corpora ferro.
ndivyo atailaza kwa chuma cha adui miili ya wana waTroy.
356
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
357
testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,
“Shahidi wa matendo yake makuu ya ushujaa litakuwa wimbi la Tapeli
21> 358
quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
ambayo inamiminika nje ya nchi katika mkondo wa Hellespont,
359
cuius iter caesis angustans corporum aceruis
ambaye atatumia njia yake hulisonga na lundo la maiti waliouawa,
360
alta tepefaciet permixta flumina caede.
na uifanye mito ya vilindi ipate joto kwa damu iliyochanganyika.
361
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
362
denique testis erit morti quoque reddita praeda,
“Mwisho, shahidi pia atakuwa tuzo atakayopewa katika kifo,
363
cum teres excelso coaceruatum aggere bustum
wakati barrow ya mviringo ilirundikwa na kilima kirefu
364
excipiet niueos perculsae uirginis artus.
atapokea viungo vya theluji vya waliochinjwamsichana.
365
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi zilizosokotwa, enyi nyuzi, kimbia.
366
nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis
“Kwa maana hivi karibuni Bahati itawapa waliochoka nguvu za Acbaeans
367
urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,
kufungua mzunguko wa ghushi wa Neptune wa mji wa Dardania,
368
alta Polyxenia madefient caede sepulcra;
kaburi la juu litaloweshwa kwa damu ya Polyxena,
369
quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,
ambao kama mwathiriwa anayeanguka chini ya chuma chenye ncha mbili,
370
proiciet truncum summisso poplite corpus.
atapiga goti lake na kuinamisha shina lake lisilo na kichwa.
371
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
372
quare agite optatos animi coniungite amores.
“Njoni basi, yaunganishe mapenzi ambayo roho zenu zinatamani:
373
accipiat coniunx felici foedere diuam,
mume apokee kwa vifungo vya furaha mungu mke,
374
dedatur cupido iamdudum nupta marito.
bibi arusi aachwe — la sasa! - kwa mwenzi wake anayetamani.
375
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
376
non illam nutrix orienti luce reuisens
“Muuguzi wake atakapomtembelea tena na mwanga wa asubuhi,
377
hesterno collum poterit circumdare filo,
hataweza kuzunguka shingo yake na utepe wa jana;
378
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
[Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.]
379
anxia nec mater discordis maesta puellae
wala mama yake mwenye wasiwasi, atahuzunishwa na uwongo wa mpweke wa bibi-arusi asiye na fadhili,
380
secubitu caros mittet sperare nepotes.
acha tumaini la wazao wapendwa.
381
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, choteni nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.”
382
talia praefantes qundam felicia Pelei
Mitindo kama hiyo ya uaguzi, inayotatiza furaha kwa Peleus,
Angalia pia: Kennings katika Beowulf: Sababu na Jinsi ya Kennings katika Shairi Maarufu 0>383 carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.
aliimba Hatima kutokakifua cha unabii katika siku za kale.
384
praesentes namque ante domos inuisere castas
Kwa katika uwepo wa kimwili zamani, kabla ya dini kudharauliwa,
385
heroum, et sese mortali ostendere coetu,
wale wa mbinguni walikuwa na desturi ya kutembelea nyumba za wachamungu za mashujaa,
386
21> caelicolae nondum spreta pietate solebant.
na wajionyeshe kwa kundi la wanadamu.
387
saepe pater diuum templo katika uundaji upya wa furgente,
Mara nyingi Baba wa miungu akishuka tena, katika hekalu lake nyangavu,
388
annua cum festis uenisent sacra diebus,
wakati sikukuu za kila mwaka zilipofika siku zake takatifu,
389
conspexit terra centum procumbere tauros.
akaona fahali mia moja wakianguka chini.
390
saepe uagus Liber Parnasi uertice summo
Mara nyingi Liber roving kwenye kilele cha juu kabisa cha Parnassus
391
Thyiadas effusis euantis crinibus egit,
waliwafukuza Wathiyadi wakilia “Evoe!” mwenye nywele zinazoruka,
392
cum Delphi total certatim ex urbe ruentes
wakati Delphians, mbio kwa hamu kutoka kwa wotemji,
393
laeti diumum fumantibus aris acciperent.
alimpokea mungu huyo kwa furaha na madhabahu za moshi.
394
saepe katika Letifero belli certamine Mauors
Mara nyingi katika vita vilivyosababisha vifo vya Mavors
395
aut rapidi Tritonis era au Amarunsia uirgo
au Bibi wa Triton mwepesi au Bikira wa Rhamnusian
396
armatas hominum est praesens hortata cateruas.
kwa uwepo wao uliwatia moyo watu wenye silaha.
397
sed postquam tellus scelere est imbuta nefando
Lakini ardhi ilipotiwa rangi kwa uhalifu wa kutisha,
398
iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
na watu wote waliiondoa uadilifu katika nafsi zao zenye ubakhili, a
399
0>perfudere manus fraterno sanguine fratres, ndugu walinyunyiza mikono yao damu ya ndugu,
400
destit extinctos gnatus lugere parentes,
mtoto aliondoka kwenda kuomboleza kifo cha wazazi wake,
401
optauit genitor primaeui funera nati,
baba alitamani kifo cha mwanawe mdogo,
402
liber ut innuptae poteretur floresehemu ya mawazo ya kumtoa Julius Kaisari, ambaye hapo awali alikuwa kipenzi cha watu wengi, kama Theus "kisasa". Zaidi ya mara moja, alikaidi baraza la Roma, akiendelea kurudisha nyuma mipaka ya Jamhuri hadi ilipoanza kuporomoka kwa uzito wake yenyewe. Wala nyumba yake binafsi haikuwa na doa. Kwanza akiwa mjane, kisha talaka, na hatimaye kuolewa mara ya tatu, Julius alikuwa na mapambano yake ya kimahaba kwa wazi. Zaidi ya hayo, mara nyingi alikuwa akizozana na Seneti ya Kirumi na madiwani wakuu kiasi kwamba hatimaye alianzisha vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Waroma, wakati mwingine huita Vita vya Wenyewe kwa Wenyewe vya Kaisari.
Carmen 64
Mstari Maandishi ya Kilatini Tafsiri ya Kiingereza 1
PELIACO qundam prognatae uertice pinus
MITI YA MPINE ya zamani, iliyozaliwa juu ya Pelion,
2
dicutur liquidas Neptuni nasse per undas
inasemekana kuogelea kwenye maji safi ya Neptune
3
Phasidos ad fluctus et faini Aeetaeos,
kwa mawimbi ya Awamu na maeneo ya Aeetes,
4
cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,
wakati vijana waliochaguliwa, ua la Argive nguvu,
5
auratam optantes Colchis auertere pellem
inayotamanikubeba ngozi ya dhahabu kutoka kwa Colchians,
6
ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,
alithubutu kupita bahari ya chumvi kwa meli iendayo kasi,
7
caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.
kufagia rangi ya buluu kwa vile vya mbao vya mlororo;
8
diua quibus retinens katika summis urbibus arces
ambaye mungu wa kike anayeshikilia ngome za vilele vya jiji
9
ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,
alitengeneza gari kwa mikono yake mwenyewe ikipeperushwa na upepo mwepesi,
10
21> pinea coniungens inflexae texta carinae.
na kufunga umbo la pini la keel iliyoinama.
11
illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten;
Meli hiyo ilianza safari ya Amphitrite bila majaribio.
12
quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor
Basi alipolima kwa mdomo wake anga yenye upepo,
13
tortaque remigio spumis incanuit unda,
12> 14
emersere freti candenti e gurgite uultus
alitazama mbele kutokana na kutokwa na povu kuongezeka kwabahari
15
aequoreae monstrum Nereides admirantes.
Wanereidi wa kilindini wakishangaa ajabu.
16
illa, atque alia, uiderunt luce marinas
Siku hiyo, kama siku nyingine yoyote, binaadamu waliona
17
mortales oculis nudato corpore Nymphas
kwa macho yao Nymphs za bahari zimesimama
18
nutricum tenus exstantes na gurgite cano.
kutoka kwenye mvi, miili iliyo uchi mpaka matiti.
19
tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
Halafu inasemekana Peleus alishika moto kwa kumpenda Thetis,
20
tum Thetis humanos non despexit hymenaeos ,
basi Thetis hakudharau wachumba wa kibinadamu,
21
0>tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit. ndipo Baba mwenyewe alijua kwamba Peleus lazima aungane na Thetis.
22
nimis optato saeclorum tempore nati
O ninyi , katika wakati wa furaha zaidi wa kuzaliwa,
23
mashujaa, saluete, deum jenasi! o bona matrum
mvua ya mawe, mashujaa, waliotoka kwa miungu! Salamu, enyi kizazi cha mama zenu, salamu,iter
ya mama zenu, mvua ya mawe
24
uos ego saepe, meo uos carmine compellabo.
Wewe mara nyingi katika wimbo wangu, nitazungumza.
25
teque adeo eximie taedis felicibus aucte,
Na hasa wewe, uliyebarikiwa sana na mienge ya ndoa iliyobahatika,
26
Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
msingi wa Tbessaly, Peleus, ambaye Jupita mwenyewe,
27
ipse suos diuum genitor concessit amores;
mfalme wa miungu mwenyewe alitoa upendo wake mwenyewe.
28
tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine?
Ulimkumbatia Thetis vizuri zaidi, binti Nereus?
29
tene suam Tethys concessit ducer neptem,
Je, Tethys alikupa wewe umwoe mjukuu wake,
30
Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?
na Oceanus, ambaye huzunguka dunia nzima na bahari?
31
quae simul optatae finito tempore luces
Sasa siku ile iliyotamaniwa ilipotimia
32.nyumba,
33
Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
0>ikulu imejaa watu wenye furaha. 34
dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.
Wanaleta zawadi mikononi mwao, wanaonyesha furaha katika sura zao.
35
deseritur Cieros, linquunt Pthiotica Tempe
Cieros imeachwa; wanaondoka Phthiotic Tempe
36
Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
na nyumba za Crannon na kuta za Larissa;
37
Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
hukutana na Farsalo, na kundi moja kwa moja kwa nyumba za Farsalo.
38
rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,
Hakuna anayelima ardhi sasa; shingo za waendeshaji hukua laini;
39
non humilis curuis purgatur uinea rastris,
hakuna tena ardhi ya shamba la mizabibu iliyosafishwa kwa reki zilizopinda;
40
non glebam prono conuellit uomere taurus,
ndoano ya wavunaji haipunguzi tena kivuli cha mti;
41
non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
hakuna tena ng'ombe anayepasua udongo kwa kuelekea chini
42
squalida desertis rubigo infertur aratris.
kutu mbaya hutambaa juu ya majembe yaliyoachwa.
43
ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
Lakini makazi ya Peleus mwenyewe, hadi yalivyoenea ndani
44
regia, fulgenti splendent auro atque argento.
jumba la kifahari lenye kumeta dhahabu na fedha.
45
candet ebur soliis, collucent pocula mensae,
Nyeupe hung’aa pembe za viti vya enzi, vinang’aa vikombe vya mezani;
46
tota domus gaudet regali splendida gaza.
nyumba nzima ni ya mashoga na maridadi yenye hazina ya kifalme.
47
puluinar uero diuae geniale locatur
Lakini ona , kitanda cha ndoa ya kifalme kinawekwa kwa mungu wa kike
48
sedibus in mediis, Indo quod dente politum
katikati ya ikulu, iliyopambwa vizuri kwa meno ya Kihindi,
49
tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
iliyofunikwa na zambarau iliyotiwa doa la ganda.
50
haec uestis priscis hominum uariata figuris
Kifuniko hiki, kilichopambwa kwa maumbo ya kale.wanaume,
51
heroum mira uirtutes zinaonyesha arte.
kwa sanaa ya ajabu hudhihirisha matendo yanayostahili mashujaa.
52
namque fluentisono prospectans litore Diae,
Kwa huko, nikitazama kutoka kwenye ufuo wa mawimbi wa Dia,
53
Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
Ariadna anamwona Theseus, anapoondoka na meli za mwendo kasi,
54
indomitos in corde gerens Ariadna furores,
Ariadna akiwa na wazimu mkali moyoni mwake.
55
necdum etiam sese quae uisit uisere credit,
Bado hawezi kuamini kuwa anatazama kile anachokiona;
56
utpote fallaci quae tum primum excita somno
tangu sasa, sasa nimeamka kwa mara ya kwanza kutoka kwa usingizi wa hila
57
desertam in sola miseram se cernat harena.
anajiona, maskini mnyonge, ameachwa kwenye mchanga wa upweke.
58
kumbukumbu katika iuuenis fugiens pellit uada remis,
Wakati huo huo kijana huruka na kupiga maji kwa makasia yake,
59
irrita uentosae linquens promissa procellae.
akiacha ahadi zake tupu kwa mwenye kulazimu bila kutimizadhoruba.
60
quem procul ex alga maestis Minois ocellis,
Ambaye binti Minosi akiwa mbali na ufuo wa magugu na macho ya kutiririka,
61
saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,
kama sura ya marumaru ya bacchanal, inaonekana nje, ole!
62
prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
inaonekana mbele tufani-tost na wimbi kubwa ya shauku.
63
non flauo retinens subtilem uertice mitram,
Wala bado haweki kitambaa maridadi kwenye kichwa chake cha dhahabu,
64
non contecta leui uelatum pectus amictu ,
wala kifua chake hakijafunikwa kwa kifuniko cha nguo yake nyepesi,
65
non tereti strophio lactentis uincta papillas,
wala kifua chake cheupe chenye maziwa-nyeupe kimefungwa kwa mshipi laini;
66
omnia quae toto delapsa e corpore passim
haya yote yanapoteleza kuzunguka mwili wake wote,
67
ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
mbele ya miguu yake mawimbi ya chumvi yalimiminika.
68
sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
Yeye kwa kofia yake basi, yeye kwa ajili ya mavazi yake yaliyobasi,
69
illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,
sikujali, bali wewe, Theseus, pamoja na mawazo yake yote,
70
toto animo, total pendebat perdita mente.
kwa roho yake yote, kwa akili yake yote (amepotea, ah amepotea!) alikuwa akining'inia,
71
misera, assiduis quam luctibus externauit
mjakazi asiye na furaha! ambaye pamoja na mafuriko ya huzuni yasiyoisha
72
spinosa Erycina serens in pectore curas,
Erycina alichanganyikiwa, akipanda matunzo yenye miiba kwenye titi lake,
73
illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
hata saa ile, Theseus alithubutu saa ngapi
74
egressus curuis e litoribus Piraei
kutoka kwenye ufuo wa Piraeus
75
attigit iniusti regis Gortynia templa.
ilifika ikulu ya Gortynia ya mfalme asiye na sheria.
76
Kwa maana wanasimulia zamani za kale, zinazoendeshwa na tauni mbaya
77
Androgeoneae poenas exsoluere caedis
kulipa adhabu ya mauaji ya Androgeos,
78
electos iuuenes simul et decusinnuptarum
Cecropia ilizoeleka kuwapa Minotaur kama karamu
79
Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
vijana waliochaguliwa, na pamoja nao ua la vijakazi wasioolewa.
80
quis angusta malis cum moenia uexarentur,
Sasa kuta zake nyembamba zilipotatizwa na maovu haya,
81
ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
Theseus mwenyewe kwa ajili ya Athene mpendwa alichagua kutoa
82
proicere optauit potius quam talia Cretam
mwili wake mwenyewe, badala ya vile vifo,
83
funera Cecropiae nec funera portarentur.
vifo vilivyo hai, vya Cecropia vipelekwe Krete.
84
atque ita naue leui nitens ac lenibus auris
Hivyo basi, akiharakisha mwendo wake kwa magome mepesi na upepo mwanana,
85
magnanimum ad Minoa uenit sedesque. superbas.
anamjia Minos bwana na kumbi zake za kiburi.
86
hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo
Yule msichana alipomwona kwa jicho la shauku,
87
regia, quam suauis exspirans castus odores
binti, ambaye kitanda chake safi kinapumua tamuharufu
88
lectulus katika molli complexu matris alebat
bado alinyonyeshwa kumbatio laini la mamake,
89
quales Eurotae praecingunt flumina myrtus
kama mihadasi inayochipuka kando ya vijito vya Eurota,
90
auraue distinctos kuelimisha rangi za uerna,
au maua ya rangi mbalimbali ambayo pumzi ya majira ya kuchipua huchota,
91
non prius ex illo flagrantia declinauit
hakumgeuzia macho yake yenye moto,
92
lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
mpaka akashika moto moyoni mwake ndani kabisa. ,
93
funditus atque imis exarsit total medullis.
na kuwaka miali yote ndani ya uboho wake.
94
heu misere exagitans immiti corde furores
Ah ! wewe unayechochea wazimu katili kwa moyo usio na huruma,
95
sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
kijana wa kimungu, anayechanganya furaha za wanaume na matunzo,
96
quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
na wewe, unayetawala juu ya Golgi na Idaliamu yenye majani mengi,
97
qualibus incensam iactastis mentepuellam
ni kwa mawimbi gani mliutupa moyo unaowaka msichana,
98
fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!
mara nyingi huugua kwa ajili ya mgeni mwenye kichwa cha dhahabu!
99
quantos illa tulit languenti corde timores!
Ni khofu gani alizostahimili kwa moyo uliozimia!
100
quanto saepe magis fulgore expalluit auri,
ni mara ngapi alipauka kuliko mng'ao wa dhahabu,
101
cum saeuum cupiens contra contendere monstrum
wakati Theseus, akiwa na hamu ya kushindana na yule jini mshenzi,
102
aut mortem appeteret Theseus au praemia laudis!
alikuwa akienda kushinda ama kufa au kushinda ushujaa!
103
non ingrata tamen frustra munuscula diuis
Bado zawadi hazikuwa tamu, ingawa ziliahidiwa bure kwa miungu,
104
inaahidi tacito succepit uota labello.
ambayo aliitoa kwa mdomo kimya.
105
nam uelut in summo quatientem brachia Tauro
Kwa maana kama mti unaotikisa matawi yake juu ya Taurus,
106
quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
mwaloni au kuzaa konipine yenye gome la jasho,
107
indomitus turbo contorquens flamine robur,
tufani kali inapotosha nafaka kwa mlipuko wake,
108
eruit (illa procul radicitus exturbata
na kuipasua (mbali, iliyong’olewa na mizizi
109
prona cadit, marehemu quaeuis cumque obuia frangens,)
inalala kwa urahisi, ikivunja kila kitu kinachokutana na anguko lake),
110
sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus
hivyo Theseus alishinda na kuweka chini wingi ya mnyama,
111
nequiquam uanis iactantem cornua uentis.
akirusha pembe zake kwa pepo tupu.
112
inde pedem sospes multa cum laude reflexit
Kutoka hapo aliirudia njia yake, bila kudhurika na kwa utukufu mwingi,
113
errabunda regens tenui uestigia filo,
akiongoza nyayo zake potovu kwa mjanja mzuri,
114
ne labyrintheis e flexibus egredientem
asije alipokuwa akitoka kwenye vilima vya ajabu vya labyrinth
115
tecti frustraretur inobseruabilis error.
msongamano usioweza kutenganishwa wa jengo unapaswa kushangaza.yeye.
116
sed quid ego a primo digressus carmine plura
Lakini kwa nini niache somo la kwanza la wimbo wangu na nieleze zaidi;
117
kumbuka, ut linquens genitoris filia uultum,
jinsi binti, akiruka kutoka kwa uso wa baba yake,
118
ut consanguineae complexum, ut denique matris,
kumbatio la dada yake, kisha la mwisho la mama yake,
119
omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:
jinsi alivyochagua kabla ya haya yote mapenzi matamu ya Theseus;
121
aut uecta rati spumosa ad litora Diae
au jinsi meli ilivyobebwa hadi ufuo wa Dia;
122
aut ut eam deuinctam lumina somno
au vipi wakati macho yake yalifungwa na usingizi
123
liquerit immemorio disdesdes pectore coniunx?
mkewe akamwacha kwa kusahau akili?
124
saepe illam perhibent ardenti corde furentem
Mara nyingi kwa wazimu wa moyo wake unaowaka wanasema kwamba yeye
125
clarisonas imofudisse e pectore uoces,
alisema kilio cha kutoboa kutoka kwa titi lake la ndani;
126
ac tum praeruptos tristem concendere montes,
na sasa angepanda kwa huzuni milima mikali,
127
unde aciem pelagi uastos protenderet aestus,
kutoka huko ili kuyakodoa macho yake juu ya upotevu wa mawimbi ya bahari;
128
tum tremuli salis aduersas procurre in undas
sasa inakimbia kukutana na maji ya brine inayotiririka,
129
mollia nudatae tollentem tegmina surae,
akiinua vazi laini la goti lake lililokuwa wazi.
130
atque haec extremis maestam dixisse querellis,
Na ndivyo alivyosema kwa huzuni katika maombolezo yake ya mwisho,
131
frigidulos udo singultus ore cientem:
akitoa kilio cha ubaridi na uso uliojaa machozi:
132
'nisaidie patriis auectam, perfide, ab aris
“Basi, kwa kuniweka mbali na nyumba ya baba yangu,
133
perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
Hivi ndivyo ulivyoniacha, wewe Theseus asiye mwaminifu, asiye mwaminifu, kwenye pwani ya upweke?
134
sinema inakataa neglecto numine dium,
hivyo kuondoka, bila kujaliwanaume na wanawali. Alipokuwa akifanya mipango na mfalme, anamwona Ariadne. Anaelezewa na msichana mdogo sana ambaye bado hajaondoka upande wa mama yake. Lakini anapomwona Theseus anakua na hamu kwake. Kwa sababu hiyo, anampa mpira wa kamba na kumwambia jinsi ya kumshinda Minotaur.
Theus anapoibuka mshindi, ana matarajio yote kwamba wawili hao watafunga ndoa. Lakini badala ya kumchukua bibi-arusi wake, Theseus anamwacha na kuondoka zake. Sio tu kwamba anaacha msichana ambaye alimfanya mke nyuma yake, anasahau ishara iliyokubaliwa na baba yake. Ikiwa mradi huo ulifanikiwa, walipaswa kubadilisha matanga kwenye meli hadi rangi tofauti. Lakini waliziacha zile tanga nyeupe tupu zimewekwa.
Basi baba yake alipoziona merikebu zinakaribia, anaogopa mbaya zaidi. Hawezi kukabiliana na kifo cha mwanawe, na anajitupa kutoka kwenye ngome kwenye ufuo wa mawe na kuangamia.
Sasa, ni zamu ya Theseus kuteseka.
1>Catullus
135
kumbukumbu a! deuota domum periuria portas?
kusahau, ah! unabeba laana ya uadilifu hadi nyumbani kwako?
136
nullane res potuit crudelis flectere mentis
inaweza hakuna kitu kinachopindisha kusudi la akili yako katili?
137
consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
hakukuwa na rehema katika nafsi yako,
138
immite ut nostri uellet miserescere pectus?
ili kuutaka moyo wako katili uelekee kunihurumia?
139
katika non haec qundam blanda promissa dedisti
Si ahadi hizo ulizonipa mara moja
140
uoce mihi, non haec miserae sperare iubebas,
kwa sauti ya ushindi, si hili ulilonipa matumaini,
141
sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,
ah me! hapana, bali ndoa yenye furaha, bali uchumba unaotakikana;
142
quae cuncta aereii discerpunt irrita uenti.
yote ambayo sasa pepo za Mbinguni zinavuma bure.
143
nunc iam nulla uiro iuranti femina credat,
Tangu sasa mwanamke asiamini kiapo cha mwanamume,
144
nulla uiri speret.mahubiri esse fideles;
mtu yeyote asiamini kwamba maneno ya mtu yanaweza kuaminika.
145
quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
Wao na hali akili zao zinatamani kitu na kutamani kukipata,
146
nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
hakuna woga wa kuapa, hakuna la ziada la kuahidi;
147
sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
lakini mara tu matamanio ya akili zao zenye ulafi itakapotimizwa,
148
dicta nihil metuere, nihil peuria curant.
Hawaogopi basi maneno yao, wala hawazingatii uwongo wao.
149
certe ego te in medio uersantem turbine leti
Mimi - wewe unaijua - ulipo kuwa unarushwa katika kimbunga cha mauti,
150
eripui , et potius germanum amittere creui,
nimekuokoa, nikaweka moyo wangu afadhali kumwacha ndugu yangu
151
quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
kuliko kukupungukia wewe, sasa umepata kukosa imani, katika haja yako kubwa.
152
pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
Na kwa ajili ya hayo nitapewa wanyama na ndege ili nirarue kama amawindo;
153
praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.
maiti yangu haitakuwa na kaburi, haitanyunyiziwa udongo.
154
quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
Ni simba gani gani aliyekuzaa chini ya mwamba wa jangwani?
155
quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,
Ni bahari gani iliyokuchukua mimba na kukutapika kutokana na mawimbi yake yatokayo?
156
quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,
ulivyo Syrtis, Scylla mnyang'anyi gani, Charybdis alikuzaba nini,
157
talia qui reddis pro dulci praemia uita?
Nani arudishe tamu kama hii kwa maisha matamu?
158
si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
Kama hukuwa na nia ya kuolewa nami
159
saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,
kwa kuogopa amri kali ya baba yako mkali,
160
lakini ungeniongoza kwenye makao yako
161
quae tibi iucundo famularer serua labore,
kukutumikia kama mtumwa kwa kazi yaupendo,
162
candida permulcens liquidis uestigia lymphis,
kuweka miguu yako meupe kwa maji ya maji,
163
purpureaue tuum consternens ueste cubile.
au kwa kitambaa cha zambarau ukitandaza kitanda chako.
164
sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris,
” Lakini kwa nini mimi, nikiwa nimekengeushwa na ole, nilie bure
165
externata malo, quae nullis sensibus auctae
kwa hewa zisizo na maana-hewa ambazo zimejaliwa kutokuwa na hisia,
166
nec missas audire queunt nec reddere uoces?
na siwezi kusikia wala kurudisha ujumbe wa sauti yangu?
167
ille autem prope iam mediis uersatur in undis,
168
nec quisquam apparet uacua mortalis in mwani.
na hakuna mwanadamu anayeonekana kwenye ufuo wa uchafu na magugu.
169
sic nimis matusi extremo tempore saeua
Hivyo bahati pia, iliyojaa chuki, katika saa yangu kuu
170
fors etiam nostris inuidit questibus auris.
ameweka kikatili masikio yote kwa malalamiko yangu.
171
Iuppitermwenye nguvu zote, utinam ne tempore primo
Mshtarii Mtukufu, ningependa meli za Attic
172
Gnosia Cecropiae tetigisent litora puppes,
hawajawahi kugusa ufuo wa Gnosia,
173
indomito nec dira ferens stipendia tauro
wala msafiri asiye na imani, anayebeba kodi ya kutisha
174
perfidus in Cretam religasset nauita funem,
kwa fahali mshenzi, amefunga kebo yake ndani Krete,
175
nec malus hic celans dulci crudelia forma
wala kwamba mtu huyu mwovu, akificha mipango ya kikatili chini ya nje ya haki,
176
consilia puani. requiesset sedibus matumaini!
tulikuwa tumelala katika nyumba zetu kama mgeni!
177
nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
Kwani nitarudi wapi, nimepotea, ah, nimepotea? ninategemea tumaini gani?
178
Idaeosne petam montes? katika gurgite lato
Je, nitatafuta milima ya Sidoni? jinsi mafuriko yalivyo mapana,
179
inatambua ponti truculentum diuidit aequor.
Jinsi gani eneo la bahari linalowatenganisha na mimi!
180
mbegu ya patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui
Je!tumaini la msaada wa baba yangu? — ambaye nilimwacha kwa mapenzi yangu,
181
respersum iuuenem fraterna caede secuta?
kumfuata mpenzi aliyetamba na damu ya ndugu yangu!
182
unamkumbuka sana Fido consoler?
Au nijifariji kwa upendo mwaminifu wa mwenzi wangu,
183
wine fugit lentos incuruans gurgite remos?
ni nani anayeruka kutoka kwangu, akipinda makasia yake magumu kwenye wimbi?
184
praeterea nullo colitur sola insula tecto,
na hapa pia hakuna ila pwani, na kamwe nyumba, kisiwa jangwa;
185
nec patet egressus pelagi cingentibus undis.
hakuna njia ya kuondoka inayonifungulia; kunizunguka mimi na maji ya bahari;
186
nulla fugae uwiano, nulla spes: omnia muta,
hakuna njia ya kukimbia, hakuna tumaini; yote ni bubu,
187
omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
yote ni ukiwa; yote yanionyesha uso wa mauti.
188
non tamen ante mihi languescent lumina morte,
Lakini macho yangu hayatazimia kifo,
189
nec prius a fesso secedent corpore sensus,
wala maana haitashindwa kutokamwili wangu mchovu,
190
quam iustam a diuis exposcam prodita multam
kabla sijadai kutoka kwa miungu kulipiza kisasi kwa usaliti wangu,
191
caelestumque fidem postrema comprecer saa.
na waiteni imani walio mbinguni katika saa yangu ya mwisho.
192
quare facta uirum multantes uindice poena
Kwa hiyo, enyi mnaotembelea matendo ya watu kwa maumivu ya kulipiza kisasi,
193
Eumenides, quibus anguino redimita capillo
ninyi Eumenides, ambao vipaji vyao vimefungwa kwa nywele za nyoka
194
frons exspirantis praeportat pectoris iras,
itangaze ghadhabu ambayo anapumua kutoka kwenye titi lako,
195
huc huc aduentate, meas audite querellas,
hapa, bither haraka, sikia malalamiko yangu
196
quas ego, uae misera , extremis proferre medullis
ambayo mimi (ah, sina furaha!) natoa kutoka moyoni mwangu
197
cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
utendaji, wanyonge, unawaka moto, umepofushwa na hasira kali.
198
quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,
Kwa kuwa ole wangu huja kweli kutoka kwa kina cha moyo wangumoyo,
199
uos nolite pati nostrum unescere luctum,
msiuache huzuni yangu ibatilike:
200
sed quali solam Theseus me mente reliquit ,
lakini kama vile Theseus alikuwa na moyo wa kuniacha ukiwa,
201
tali mente, deae, funestet seque suosque.’
kwa moyo wa namna hii, enyi miungu ya kike, na ajiletee maangamizo yeye na walio wake mwenyewe!”
202
ana postquam maesto profudit pectore uoces,
Anapokuwa mbaya akamwaga maneno haya kutoka kwenye titi lake la huzuni,
203
supplicium saeuis exposcens anxia factis,
12>
kwa kutaka kulipiza kisasi kwa matendo ya kikatili;
204
annuit inuicto caelestum numine rector;
Mola Mlezi wa walimwengu akainama kwa kuitikia kwa kichwa,
205
quo motu tellus atque horrida contremuerunt
na katika mwendo huo ardhi na bahari zenye dhoruba zilitetemeka,
aequora concussitque micantia sidera mundus.
na mbingu zikatikisa nyota zinazotetemeka.
207
ipse autem caeca mentem caligine Theseus
Lakini Theseus mwenyewe, akiwa na giza katika mawazo yake na kipofudimness,
208
consitus oblito dimisit pectore cuncta,
acha aondoke katika akili yake iliyosahau zabuni zote
209
quae mandata prius constanti mente tenebat,
ambayo hapo awali alikuwa ameishikilia kwa moyo thabiti,
210
dulcia nec maesto sustollens signa parenti
na hakuinua ishara ya kumkaribisha baba yake mwombolezi
211
sospitem Erechtheum se ostenidit uisere portum.
wala hakuonyesha kwamba alikuwa akiiona salama bandari ya Erechthean.
212
namque ferunt olim, classi cum moenia diuae
Kwani wanasema hivyo wakati Aegeus alipokuwa akimuamini mwanawe kwa upepo,
213
linquentem gnatum. uentis concrederet Aegeus,
kama na meli yake aliacha kuta za mungu wa kike,
214
talia complexum iuueni mandata dedisse:
alimkumbatia yule kijana na kumpa malipo haya:
215
'gnate mihi longa iucundior unice uita,
“Mwanangu, mwanangu wa pekee, ninayempenda kuliko mimi. urefu wangu wote wa siku,
216
gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
imerejeshwa kwangu lakini sasa katika mwisho wa zamaniumri,
217
redite katika extrema nuper mihi fine senectae,
mwanangu, niliyemlazimisha aende kwenye hatari za kutisha,
218
quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus
tangu bahati yangu na ushujaa wako unaowaka
219
eripit inuito mihi te, cui languida nondum
nikung’oe kutoka kwangu, bila kunitaka, ambaye kushindwa kwake
lumina sunt gnati cara saturata figura,
macho bado hayajaridhishwa na picha mpenzi wa mwanangu,
221
non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
nitafanya usikuache uende zako kwa furaha na moyo mkunjufu,
222
nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
wala usishike kubeba ishara za kufanikiwa:
223
lakini kwanza nitaleta maombolezo mengi kutoka moyoni mwangu,
224
canitiem terra atque infuso puluere foedans,
kuchafua mvi zangu kwa udongo na vumbi lililomwagwa:
225
inde infecta uago suspendam lintea malo,
baadaye nitatundika tanga zilizotiwa rangi kwenye yako. mlingoti wa roving,
226
nostros ut luctusharusi ziliwahi kuhudhuriwa.
Kisha anaifuatisha na tukio la Majaaliwa , akisokota, akisuka na kuchanganya tapestry ya mambo ya kibinadamu. Catullus anamalizia kwa kuonyesha jinsi wakati watu hawashughulikii mambo inavyopaswa - kuwa mwaminifu kwa mwenzi wa ndoa, kutuma ishara sahihi kwa baba - mambo mengi huwa yanaenda vibaya sana. Sasa, anaonyesha, miungu haihudhurii tena arusi na sikukuu nyingine.
Carmine 64 ni mojawapo ya kazi ndefu za Catullus. Kijuujuu, inahusika na Kutelekeza kwa Theseu kwa Ariadne na kupuuza kwake maelezo bora zaidi, kama vile kuning'iniza matanga nyeupe badala ya matanga ya rangi ya huzuni. Uchunguzi wa kina wa mada ya msingi unaonyesha ukosoaji wa jinsi Roma inavyotawaliwa . Au, ili kuiweka kwa njia nyingine, Catullus anaashiria kwamba viongozi wa Kirumi wameacha njia za wenye haki na kwamba wanaingiza tamaa zao wenyewe na tamaa kwa madhara ya watu wa Kirumi. Kwa kuwa aliandika wakati wa siku zenye msukosuko za kuinuka kwa Julius Kaisari mamlakani, wakati ambapo vita vya kisiasa viligeuka kuwa vikali, na kusababisha Roma kuchomwa moto mara mbili, haishangazi kwamba angeweza kupata ulinganifu na Theseus kumwacha Ariadne.
Carmine huyu ni mpole kiasi ikilinganishwa na baadhi ya kazi zake zilizo wazi zaidi. Hakika, Kaisari aliulizwa mara moja kwa nini hakuamuru Catulo auawenostraeque incendia mentis
hivyo ndivyo hadithi ya huzuni yangu na moto unaowaka moyoni mwangu
227
carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.
inaweza kutiwa alama na turubai iliyotiwa rangi ya azure ya Iberia.
228
quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
Lakini ikiwa yeye akaaye katika Itonus takatifu,
229
quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei
ambaye anathibitisha kutetea kabila letu na makazi ya Erechtheus,
230
annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,
atakuruhusu kunyunyiza mkono wako wa kuume kwa damu ya fahali,
231
tum uero facito ut memori tibi condita corde
basi hakikisheni kwamba amri zangu hizi ni hai na zimewekwa akiba
232
haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;
katika moyo wako wa ukumbusho, wala usitie ukuu wa muda mrefu:
233
ut simul ac nostros inuisent lumina collis,
kwamba mara macho yako yatakapokuja mbele ya vilima vyetu,
234
funestam antennae deponant undique uestem,
yadi yako yataweka nguo zao za maombolezo kutoka kwao. ,
235
imbo ya mgombeasustollant uela rudentes,
na kamba iliyosokotwa huinua tanga nyeupe:
236
quam primum cernens ut laeta gaudia mente
ili nipate kuona mara moja na kukaribisha kwa furaha ishara za furaha,
237
agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.'
wakati wa furaha utakapokuweka. hapa nyumbani kwako tena.”
238
haec mandata prius constanti mente tenentem
Mashtaka haya hapo kwanza Theseus aliyahifadhi kwa akili thabiti;
239
Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes
lakini kisha wakamwacha, kama mawingu yanayosukumwa na pumzi ya pepo
240
aereum niuei montis liquere cacumen .
acha kichwa kilichoinuka cha mlima wa theluji.
241
katika pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
Lakini baba, akitazama kutoka juu ya mnara wake,
242
hangaiko ndani assiduos huacha lumina fletus,
akipoteza macho yake marefu kwa mafuriko ya machozi ya mara kwa mara,
243
cum primum infecti conspexit lintea ueli,
alipoona mara ya kwanza turubai ya matanga ya tumbo,
244
praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,
kurushamwenyewe kutoka kwenye kilele cha miamba,
245
amissum credens immiti Thesea fato.
kuamini Theseus kuangamizwa na hatima isiyo na huruma.
246
sic funesta domus ingressus tecta paterna
Hivyo shupavu Theseus, alipoingia ndani ya vyumba vya nyumba yake,
247
morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum
aliyetiwa giza na maombolezo ya kifo cha baba yake, yeye mwenyewe alipata huzuni kama hiyo
248
obtulerat mente immemori, talem ipse recepit.
kama vile kwa usahaulifu wa moyo alivyomsababishia binti Minoshi.
249
quae tum prospectans cedentem maesta carinam
Na yeye wakati huo, akitazama kwa machozi kwenye meli iliyokuwa ikirudi nyuma,
250
huzidisha animo uoluebat saucia curas.
alikuwa na wasiwasi mwingi katika moyo wake uliojeruhiwa.
251
Katika sehemu nyingine ya tapestry kijana Bacchus alikuwa akitangatanga
252
cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,
pamoja na kushindwa kwa Satyrs na Sileni aliyezaliwa Nysa, s
253
te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.
wanakutafuta wewe, Ariadna, nakufukuzwa kazi kwa upendo wako;
254
quae tum alacres passim lymphata mente furebant
. euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.
wakati “Evoe!” walilia kwa ghasia, "Evoe!" wakitikisa vichwa vyao.
256
Angalia pia: Hubris katika Iliad: Wahusika Walioonyesha Majivuno Yasio na Kiasiharum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
Baadhi yao walikuwa wakipunga thyrsi kwa nukta zilizofunikwa,
257
pars e diuolso iactabant membra iuuenco,
baadhi wakirusharusha viungo vya mtu anayeendesha gari,
258
pars sese tortis serpentibus incingebant,
wengine wakijifunga mshipi wa nyoka wenye mikunjo:
259
pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,
baadhi wakibeba katika maandamano mazito mafumbo ya giza yaliyofungwa kwenye vikapu,
260
orgia quae frustra cupiunt audire profani;
mafumbo ambayo waovu hutamani kuyasikia bure.
261
plangebant aliae proceris tympana palmis,
Nyingine piga matari kwa mikono iliyoinuliwa,
262
aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant;
au aliinua migongano ya wazi kwa matoazi ya mviringoshaba:
263
multis raucisonos efflabant cornua bombos
wengi walipiga pembe kwa ndege isiyo na rubani yenye sauti kali,
264
barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
na bomba la kishenzi lilipasuka kwa sauti ya kutisha.
265
Hizi ndizo takwimu ambazo zilipamba sana tapestry
266
puluinar complexa suo uelabat amictu.
iliyokumbatia na kukifunika kwa mikunjo ya kitanda cha kifalme.
267
mtazamaji wa kombe la postquam cupide Thessala pubes
Sasa vijana wa Thesalonike walipotazama kushiba kwao, wakakazia macho yao yenye shauku
268
expleta est, sanctis coepit decedere diuis.
juu ya maajabu hayo walianza kuipa nafasi miungu mitakatifu.
269
hic, qualis flatu placidum mare matutino
Hapo, upepo wa magharibi ukipeperusha bahari tulivu
270
horrificans Zephyrus procliuas incitat undas
na pumzi yake asubuhi inahimiza juu ya mawimbi yanayoteleza,
271
Aurora exoriente uagi sub limina Solis,
Alfajiri inapochomoza hadi kwenye milango ya wasafiri.Jua,
272
quae tarde primum clementi flamine pulsae
maji polepole mwanzoni, yakiendeshwa na upepo mwanana,
273
procedun leuiterque sonant plangore cachinni,
kanyaga mbele na sauti nyepesi yenye kicheko;
274
post uento crescente magis magis increbescunt,
kisha upepo unapokua safi wanasongana karibu na karibu zaidi,
275
purpureaque procul nantes ab luce refulgent :
na kuelea kwa mbali huakisi mng’ao kutoka kwenye nuru nyekundu;
276
sic tum uestibuli linquentes regia tecta
so sasa, tukiacha majengo ya kifalme ya lango,
277
ad se quisque uago passim pede disdedebant.
huku na huku kwa miguu ya hila wageni walifariki.
278
quorum post abitum princeps e uertice Pelei
Baada ya kuondoka kwao, kutoka juu ya Pelion
279
aduenit Chiron portans siluestria dona:
alikuja Chiron akiongoza njia, na kubeba zawadi za pori.
280
nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis
Kwa maua yote ambayo tambarare huzaa, yote ambayo Wathesalonikemkoa
281
montibus ora creat, quos propter fluminis undas
huzaa juu ya milima yake mikubwa, maua yote yaliyo karibu na vijito vya mto
282
aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,
mvua yenye kuzaa matunda ya joto Favonius inafichua,
283
hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
hayo aliyaleta mwenyewe, yakiwa yamefumwa kwa shada za maua,
284
quo permulsa domus iucundo risit odore.
ilishangilia kwa harufu ya shukrani ambayo nyumba ilitabasamu kwa furaha yake.
285
kiri Penios adest, uiridantia Tempe,
Mara moja Peneus yupo, akiacha Tempe ya kijani kibichi,
286
Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,
Mbinu wa joto wenye misitu isiyo na nguvu
287
Minosim linquens doris celebranda choreis,
[…] kuandamwa na dansi za Dorian;
288
non uacuos: namque ille tulit radicitus altas
si mikono mitupu, kwa kuwa alizaa, kung'olewa na mizizi,
289
fagos ac recto. proceras stipite laurus,
nyuki mirefu na miti mirefu ya bay-tree yenye shina wima,
290
non sine nuantiplatano lentaque sorore
na pamoja nao ndege ya kutikisa kichwa na yule dada anayeyumbayumba
291
flammati Phaethontis et aerea cupressu.
ya Phathoni iliyoteketezwa na moto, na miberoshi mirefu.
292
haec circum sedes late contexta locauit,
Haya yote aliyasuka mbali na mapana kuzunguka nyumba yao,
293
uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.
ili lango liweze kupambwa kwa kijani kibichi na majani laini.
294
post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,
Anamfuata Prometheus mwenye hekima ya moyo,
295
extenuata gerens ueteris uestigia poenae,
ikiwa na makovu yaliyofifia ya adhabu ya kale
296
quam qundam silici restritrictus membra catena
ambacho kimbunga, viungo vyake vimefungwa kwa minyororo kwenye mwamba,
297
persoluit pendens e uerticibus praeruptis.
akalipa, akining'inia kwenye vilele vya maporomoko.
298
inde pater diuum sancta cum coniuge natisque
Kisha akaja Baba wa miungu pamoja na mke wake wa kimungu na wanawe,
299
aduenit caelo, te solum, Phoebe, anaachana
akikuacha, Phoebus, peke yakombinguni,
300
unigenamque simul cultricem montibus Idri:
na umbu lako pamoja nawe akaaye katika vilele vya Idrus;
301
Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,
kwani kama ulivyofanya, ndivyo dada yako alivyomdharau Peleus,
302
nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugales. .
wala hakujitenga kuwapo kwenye mienge ya harusi ya Thetis.
303
qui postquam niueis flexerun sedibus artus
Basi walipoegemeza viungo vyao kwenye makochi meupe,
304
majedwali makubwa ya multiplici sunt dape mensae,
kwa ukarimu meza zilikuwa zimerundikana na aina mbalimbali za ladha:
305
cum interea infirmo quatientes corpora motu
wakati huo huo, wakiyumbayumba. miili yenye mwendo wa kupooza,
306
ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.
Parcae alianza kutoa nyimbo za kufariji.
307
mtetemeko wa jeshi lake unakamilisha uestis usio wa kawaida
Mzungu mavazi yanayofunika viungo vyao vilivyozeeka
308
candida purpurea talos incinxerat ora,
walivivalisha vifundo vyao vyekundumpaka;
309
katika makazi ya roseae niueo uertice uittae,
juu ya vichwa vyao vya theluji vilipumzika bendi za rosy,
310
aeternumque manus carpebant rite laborem.
huku mikono yao ikifanya kazi ya milele.
311
laeua colum molli lana retinebat amictum,
Bendi ya kushoto ilishikilia distaff iliyovaa sufu laini;
312
dextera tum leuiter deducens fila supinis
kisha mkono wa kulia ukitoa nyuzi kwa wepesi kwa kuinuliwa
313
formabat digitis, tum prono in pollice torquens
vidole vilivitengeneza, kisha kwa kidole gumba cha chini
314
libratum tereti uersabat turbine fusum,
ilizungusha spindle iliyosimama kwa mviringo;
315
atque ita decerpens aequabat semper opus dens,
na hivyo kwa meno yao bado waling'oa nyuzi na kuifanya kazi kuwa sawa.
316
laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
Bitten ncha za pamba zilishikamana na midomo yao mikavu,
317
quae prius in leui fuerant exstantia filo:
ambayo hapo awali ilikuwa imesimama kutoka kwa uzi laini:
318
ante pedes autemjeuri yake. Inasemekana kwamba Kaisari alisema kwamba alimridhia, na kisha kunukuu kutoka kwa kazi zake. Ikiwa hadithi hii ilikuwa ya kweli au la, ni wazi kwamba Catullus alikuwa maarufu wakati wake. Zaidi ya hayo, mada zake za upendo wa hali ya juu, huzuni, kuachwa, na kusimulia tena mada za kitamaduni zina ushirikina ambao unaweza kutumika katika enzi nyingi katika historia. marejeo ya wazi , kama vile “uchi kwa mapaja”, watu wanaojua kusoma na kuandika kutoka enzi za kati (wakati kazi zake zilipogunduliwa tena) hadi leo wamesoma kazi zake kwa furaha 2>. Labda ni kwa sababu zama alizoandika zimerekodiwa, kuchambuliwa na kusomwa kwa kina sana katika miaka elfu mbili iliyopita, au labda ni kwa sababu alikuwa mwanafunzi mzuri wa asili ya kibinadamu.
Flowery , yenye utata, na ya hila ingawa ushairi wake unaweza kuwa, hata kutoka mwisho huu wa historia si vigumu kutambua taa zenye ncha kali za sindano zilizofichwa katika mashairi yaliyopeperushwa kupita kiasi . Kwa mfano, katika shairi hili Theus hajasawiriwa kama shujaa anayerejea, bali kama kijana mpumbavu ambaye aliharibu maisha ya msichana na kisha akaghafilika kubadilisha matanga kwenye chombo chake, hivyo kusababisha kifo cha baba yake mwenyewe. "Ushindi" wake kwa hiyo badala yake unakuwa maandamano ya mazishi, na harusi yake kuwa sababu kuu ya kuanguka kwa Troy.candentis mollia lanae
na manyoya laini ya sufu nyeupe inayong’aa miguuni mwao
319
uellera uirgati custodibant calathisci.
ziliwekwa salama kwenye vikapu vya osier.
320
haec tum clarisona pellentes uellera uoce
Wao basi, walipopiga pamba, wakaimba kwa sauti safi,
321
talia diuino fuderunt carmine fata,
na hivyo akazimimina Ahadi katika nyimbo za Mwenyezi Mungu.
322
carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.
Wimbo huo hautathibitika kuwa si wa kweli.
323
decus eximium magnis uirtutibus augens,
“Ewe uliyejivika sifa ya juu kwa matendo makuu ya wema,
Emathiae tutamen opis, carissime nato,
bulwark of Emathian power, maarufu kwa mwanao kuwa,
325
accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,
pokea neno la kweli ambalo katika siku hii ya furaha
326
ueridicum oraclum: sed uos, quae fata sequntur,
Dada wanakufunulia; lakini kimbia, kuchora
327
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nyuzi zilizofumwa, nyinyispindle, kimbia.
328
adueniet tibi iam portans optata maritis
” Hivi karibuni Hesperus atakuja kwako, Hesperus, ambaye analeta zawadi za kutamani kwa walioolewa,
329
Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,
hivi karibuni mkeo atakuja na nyota yenye furaha,
330
quae tibi flexanimo mentem perfundat amore,
ili kumwaga juu ya roho yako upendo unaozimisha nafsi,
331
languidulosque paret tecum coniungere somnos,
na kujiunga nawe katika usingizi mzito,
332
leuia substernens robusto bracchia collo.
akiweka mikono yake laini chini ya shingo yako yenye nguvu.
333
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
334
nulla domus tales umquam contexit amores,
” Hakuna nyumba iliyowahi kuwa na upendo kama huu;
335
nullus amor tali coniunxit foedere amantes,
hakuna upendo aliyewahi kuungana na wapenzi katika kifungo kama hicho
336
qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
kama inaunganisha Thetis na Pelcus, Peleus na Thetis.
337
currite ducentes subtegmina, currite,fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
338
nascetur uobis expers teroris Achilles,
” Utazaliwa kwako mwana asiye na woga, Achilles,
339
hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,
anayejulikana na adui zake si kwa mgongo wake. bali kwa kifua chake kigumu;
340
qui persaepe uago uictor certamine cursus
nani kulia mara nyingi mshindi katika shindano la mbio za masafa marefu
341
flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.
itapita nyayo za meli za moto za paa anayeruka.
342
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
343
non illi quisquam bello se conferet heros,
“Hakuna shujaa atakayelingana naye katika vita,
344
cum Phrygii Teucro manabunt sanguine
wakati vijito vya Frugia vitatiririka kwa damu ya Teucrian,
12>345
Troicaque obsidens longinquo moenia bello,
na mrithi wa tatu wa Pelops watapoteza
346
periuri Pelopis uastabit tertius heres.
kuta za Trojan, pamoja navita vya kuchosha vinasumbua.
347
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
348
illius egregias uirtutes claraque facta
“Mafanikio makubwa ya shujaa na matendo mashuhuri
349
saepe fatebuntur gnatorum katika funere matres,
mara nyingi mama watamiliki wakati wa maziko ya wana wao,
350
cum incultum canno soluent a uertice crinem,
kuachia nywele zilizochanika kutoka kwenye kichwa chenye mvi,
351
putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.
na kuviharibu matiti yao yaliyokauka kwa mikono dhaifu.
352
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
353
namque uelut densas praecerpens messor aristas
“Kwa maana kama mkulima akipanda masuke manene ya nafaka
354
sole sub ardenti flauentia demetit arua,
chini ya jua kali hukata mashamba ya njano,
355
Troiugenum infesto prosternet corpora ferro.
ndivyo atailaza kwa chuma cha adui miili ya wana waTroy.
356
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
357
testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,
“Shahidi wa matendo yake makuu ya ushujaa litakuwa wimbi la Tapeli
358
quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
ambayo inamiminika nje ya nchi katika mkondo wa Hellespont,
359
cuius iter caesis angustans corporum aceruis
ambaye atatumia njia yake hulisonga na lundo la maiti waliouawa,
360
alta tepefaciet permixta flumina caede.
na uifanye mito ya vilindi ipate joto kwa damu iliyochanganyika.
361
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
362
denique testis erit morti quoque reddita praeda,
“Mwisho, shahidi pia atakuwa tuzo atakayopewa katika kifo,
363
cum teres excelso coaceruatum aggere bustum
wakati barrow ya mviringo ilirundikwa na kilima kirefu
364
excipiet niueos perculsae uirginis artus.
atapokea viungo vya theluji vya waliochinjwamsichana.
365
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi zilizosokotwa, enyi nyuzi, kimbia.
366
nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis
“Kwa maana hivi karibuni Bahati itawapa waliochoka nguvu za Acbaeans
367
urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,
kufungua mzunguko wa ghushi wa Neptune wa mji wa Dardania,
368
alta Polyxenia madefient caede sepulcra;
kaburi la juu litaloweshwa kwa damu ya Polyxena,
369
quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,
ambao kama mwathiriwa anayeanguka chini ya chuma chenye ncha mbili,
370
proiciet truncum summisso poplite corpus.
atapiga goti lake na kuinamisha shina lake lisilo na kichwa.
371
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
372
quare agite optatos animi coniungite amores.
“Njoni basi, yaunganishe mapenzi ambayo roho zenu zinatamani:
373
accipiat coniunx felici foedere diuam,
mume apokee kwa vifungo vya furaha mungu mke,
374
dedatur cupido iamdudum nupta marito.
bibi arusi aachwe — la sasa! - kwa mwenzi wake anayetamani.
375
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.
376
non illam nutrix orienti luce reuisens
“Muuguzi wake atakapomtembelea tena na mwanga wa asubuhi,
377
hesterno collum poterit circumdare filo,
hataweza kuzunguka shingo yake na utepe wa jana;
378
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
[Kimbieni, chora nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.]
379
anxia nec mater discordis maesta puellae
wala mama yake mwenye wasiwasi, atahuzunishwa na uwongo wa mpweke wa bibi-arusi asiye na fadhili,
380
secubitu caros mittet sperare nepotes.
acha tumaini la wazao wapendwa.
381
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
Kimbieni, choteni nyuzi, enyi nyuzi, kimbia.”
382
talia praefantes qundam felicia Pelei
Mitindo kama hiyo ya uaguzi, inayotatiza furaha kwa Peleus,
Angalia pia: Kennings katika Beowulf: Sababu na Jinsi ya Kennings katika Shairi Maarufucarmina diuino cecinerunt pectore Parcae.
aliimba Hatima kutokakifua cha unabii katika siku za kale.
384
praesentes namque ante domos inuisere castas
Kwa katika uwepo wa kimwili zamani, kabla ya dini kudharauliwa,
385
heroum, et sese mortali ostendere coetu,
wale wa mbinguni walikuwa na desturi ya kutembelea nyumba za wachamungu za mashujaa,
386
caelicolae nondum spreta pietate solebant.
na wajionyeshe kwa kundi la wanadamu.
387
saepe pater diuum templo katika uundaji upya wa furgente,
Mara nyingi Baba wa miungu akishuka tena, katika hekalu lake nyangavu,
388
annua cum festis uenisent sacra diebus,
wakati sikukuu za kila mwaka zilipofika siku zake takatifu,
389
conspexit terra centum procumbere tauros.
akaona fahali mia moja wakianguka chini.
390
saepe uagus Liber Parnasi uertice summo
Mara nyingi Liber roving kwenye kilele cha juu kabisa cha Parnassus
391
Thyiadas effusis euantis crinibus egit,
waliwafukuza Wathiyadi wakilia “Evoe!” mwenye nywele zinazoruka,
392
cum Delphi total certatim ex urbe ruentes
wakati Delphians, mbio kwa hamu kutoka kwa wotemji,
393
laeti diumum fumantibus aris acciperent.
alimpokea mungu huyo kwa furaha na madhabahu za moshi.
394
saepe katika Letifero belli certamine Mauors
Mara nyingi katika vita vilivyosababisha vifo vya Mavors
395
aut rapidi Tritonis era au Amarunsia uirgo
au Bibi wa Triton mwepesi au Bikira wa Rhamnusian
396
armatas hominum est praesens hortata cateruas.
kwa uwepo wao uliwatia moyo watu wenye silaha.
397
sed postquam tellus scelere est imbuta nefando
Lakini ardhi ilipotiwa rangi kwa uhalifu wa kutisha,
398
iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
na watu wote waliiondoa uadilifu katika nafsi zao zenye ubakhili, a
399
ndugu walinyunyiza mikono yao damu ya ndugu,
400
destit extinctos gnatus lugere parentes,
mtoto aliondoka kwenda kuomboleza kifo cha wazazi wake,
401
optauit genitor primaeui funera nati,
baba alitamani kifo cha mwanawe mdogo,
402
liber ut innuptae poteretur floresehemu ya mawazo ya kumtoa Julius Kaisari, ambaye hapo awali alikuwa kipenzi cha watu wengi, kama Theus "kisasa". Zaidi ya mara moja, alikaidi baraza la Roma, akiendelea kurudisha nyuma mipaka ya Jamhuri hadi ilipoanza kuporomoka kwa uzito wake yenyewe. Wala nyumba yake binafsi haikuwa na doa. Kwanza akiwa mjane, kisha talaka, na hatimaye kuolewa mara ya tatu, Julius alikuwa na mapambano yake ya kimahaba kwa wazi. Zaidi ya hayo, mara nyingi alikuwa akizozana na Seneti ya Kirumi na madiwani wakuu kiasi kwamba hatimaye alianzisha vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Waroma, wakati mwingine huita Vita vya Wenyewe kwa Wenyewe vya Kaisari.
Carmen 64 |
| Mstari | Maandishi ya Kilatini | Tafsiri ya Kiingereza |
|---|---|---|
| 1 | PELIACO qundam prognatae uertice pinus | MITI YA MPINE ya zamani, iliyozaliwa juu ya Pelion, |
| 2 | dicutur liquidas Neptuni nasse per undas | inasemekana kuogelea kwenye maji safi ya Neptune |
| 3 | Phasidos ad fluctus et faini Aeetaeos, | kwa mawimbi ya Awamu na maeneo ya Aeetes, |
| 4 | cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis, | wakati vijana waliochaguliwa, ua la Argive nguvu, |
| 5 | auratam optantes Colchis auertere pellem | inayotamanikubeba ngozi ya dhahabu kutoka kwa Colchians, |
| 6 | ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi, | alithubutu kupita bahari ya chumvi kwa meli iendayo kasi, |
| 7 | caerula uerrentes abiegnis aequora palmis. | kufagia rangi ya buluu kwa vile vya mbao vya mlororo; |
| 8 | diua quibus retinens katika summis urbibus arces | ambaye mungu wa kike anayeshikilia ngome za vilele vya jiji |
| 9 | ipsa leui fecit uolitantem flamine currum, | alitengeneza gari kwa mikono yake mwenyewe ikipeperushwa na upepo mwepesi, |
| 10 | 21>
na kufunga umbo la pini la keel iliyoinama.
11
illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten;
Meli hiyo ilianza safari ya Amphitrite bila majaribio.
12
quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor
Basi alipolima kwa mdomo wake anga yenye upepo,
13
tortaque remigio spumis incanuit unda,
14
emersere freti candenti e gurgite uultus
alitazama mbele kutokana na kutokwa na povu kuongezeka kwabahari
15
aequoreae monstrum Nereides admirantes.
Wanereidi wa kilindini wakishangaa ajabu.
16
illa, atque alia, uiderunt luce marinas
Siku hiyo, kama siku nyingine yoyote, binaadamu waliona
17
mortales oculis nudato corpore Nymphas
kwa macho yao Nymphs za bahari zimesimama
18
nutricum tenus exstantes na gurgite cano.
kutoka kwenye mvi, miili iliyo uchi mpaka matiti.
19
tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
Halafu inasemekana Peleus alishika moto kwa kumpenda Thetis,
20
tum Thetis humanos non despexit hymenaeos ,
basi Thetis hakudharau wachumba wa kibinadamu,
21
ndipo Baba mwenyewe alijua kwamba Peleus lazima aungane na Thetis.
22
nimis optato saeclorum tempore nati
O ninyi , katika wakati wa furaha zaidi wa kuzaliwa,
23
mashujaa, saluete, deum jenasi! o bona matrum
mvua ya mawe, mashujaa, waliotoka kwa miungu! Salamu, enyi kizazi cha mama zenu, salamu,iter
ya mama zenu, mvua ya mawe
24
uos ego saepe, meo uos carmine compellabo.
Wewe mara nyingi katika wimbo wangu, nitazungumza.
25
teque adeo eximie taedis felicibus aucte,
Na hasa wewe, uliyebarikiwa sana na mienge ya ndoa iliyobahatika,
26
Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
msingi wa Tbessaly, Peleus, ambaye Jupita mwenyewe,
27
ipse suos diuum genitor concessit amores;
mfalme wa miungu mwenyewe alitoa upendo wake mwenyewe.
28
tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine?
Ulimkumbatia Thetis vizuri zaidi, binti Nereus?
29
tene suam Tethys concessit ducer neptem,
Je, Tethys alikupa wewe umwoe mjukuu wake,
30
Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?
na Oceanus, ambaye huzunguka dunia nzima na bahari?
31
quae simul optatae finito tempore luces
Sasa siku ile iliyotamaniwa ilipotimia
32.nyumba,
33
Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
34
dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.
Wanaleta zawadi mikononi mwao, wanaonyesha furaha katika sura zao.
35
deseritur Cieros, linquunt Pthiotica Tempe
Cieros imeachwa; wanaondoka Phthiotic Tempe
36
Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
na nyumba za Crannon na kuta za Larissa;
37
Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
hukutana na Farsalo, na kundi moja kwa moja kwa nyumba za Farsalo.
38
rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,
Hakuna anayelima ardhi sasa; shingo za waendeshaji hukua laini;
39
non humilis curuis purgatur uinea rastris,
hakuna tena ardhi ya shamba la mizabibu iliyosafishwa kwa reki zilizopinda;
40
non glebam prono conuellit uomere taurus,
ndoano ya wavunaji haipunguzi tena kivuli cha mti;
41
non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
hakuna tena ng'ombe anayepasua udongo kwa kuelekea chini