(مذهبي متن، گمنام، عبراني/آرامڪ/يوناني، سي. 9 صدي قبل مسيح - ٻي صدي عيسوي، 31,101 آيتون)

تعارف “بائبل جيئن ته خدا جي طرفان متاثر ٿيل آهي اڃا تائين سوين سالن کان مختلف نامڪمل انسانن طرفان لکيل آهي. ٻيا ”بائبل مڃيندڙ“ عيسائي، جيتوڻيڪ، ٻنهي کي سمجهن ٿا “نئين عهد نامي” ۽ “پراڻي عهد نامي“<18 انسان طرفان فارم. اڃا به ٻيا بائبل جي غلطيءَ واري نقطه نظر کي رکن ٿا، ته “بائبل” روحاني طور تي غلطي کان پاڪ آهي، پر ضروري ناهي ته سائنسي معاملن ۾.

ٻيا ڪيترائي غير مذهبي پڙهندڙ، بهرحال، ڏسو “دي بائيبل” صرف ادب جي طور تي ، ۽ افسانن ۽ افسانن جي هڪ چشمي جي طور تي، جيتوڻيڪ اتي تمام گهڻو بحث آهي جيئن ته “دي بائيبل” جي حقيقي ادبي خوبين تي>. ايستائين جو سينٽ آگسٽين، چوٿين صدي عيسويءَ جي آخر ۾، اقرار ڪيو ته بائيبل جو انداز ”زبان جي پست ترين“ جي نمائش ڪري ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ هن جي تبديليءَ کان اڳ، ”سيسيرو جي وقار سان مقابلي جي لائق نه آهي“. خاص طور تي بائيبل جي روايت (جيئن ته بائيبل جي شاعري جي مخالفت) هڪ تمام محدود لفظ سان ڪم ڪرڻ جي ڪوشش ڪري ٿي ۽ مسلسل استعارن ۽ ٻين قسم جي علامتي ٻولي کان پاسو ڪري ٿي، ڪهاڻي ٻڌائڻ جي هڪ انتهائي حد تائين ختم ٿيل انداز کي ظاهر ڪري ٿو جيڪو انداز جي بلڪل ضد لڳي سگهي ٿو (جيتوڻيڪ اهو دليل ڏنو ويو آهي ته اصل عبراني - بلڪه لڪل لاطيني ترجمي جي مخالفت - حقيقت ۾ "انداز" آهي).شاعري . وڏي اڪثريت نثر ۾ لکيل آهي، جنهن ۾ نثر جون خاصيتون شامل آهن جيئن پلاٽ، ڪردار، گفتگو ۽ وقت، ۽ نثر عام طور استعمال ڪيو ويندو آهي جڏهن ماڻهن ۽ تاريخي واقعن بابت ڪهاڻيون ٻڌائڻ وقت استعمال ڪيو ويندو آهي. تنهن هوندي به، شاعري پڻ وڏي پيماني تي استعمال ڪئي وئي آهي سڄي “دي بائيبل” ، خاص طور تي ايوب جي ڪتابن، زبور، امثال، ايڪليسيسٽس، رونا ۽ گيت جا گيت. ڪجھ ڪتاب مڪمل طور تي شاعراڻي شڪل ۾ لکيل آھن ۽ ڪن نقادن جي راءِ موجب، ”قديم عهد نامي“ جو ٽيون حصو ”18> شاعري آھي. “Old Testament” ۾ شاعري جو گهڻو حصو قديم عبراني شاعريءَ جي طور تي بيان ڪري سگهجي ٿو، جنهن کي هڪ ادبي خصوصيت سان نشان لڳايو ويو آهي جنهن کي متوازي سڏيو ويندو آهي، جيڪا شاعري جي لڳاتار قطارن ۾ هڪ خيال جي ورجائي يا مضبوطيءَ جي خاصيت رکي ٿي. اهو پڻ جديد شاعري ۾ عام خاصيتون استعمال ڪري ٿو، جهڙوڪ لفظ ادا، استعارا، نظم ۽ ميٽر پنهنجي پيغام کي پهچائڻ لاء. ادب جي خاص قسمن جو وڏو تعداد (ڪجهه نثر ۾ ۽ ٻيا نظم ۾ بيان ڪيا ويا آهن)، جن ۾ قانون، تاريخي نثر، زبور، گيت، حڪمت، ضرب المثل، سوانح عمري، ڊرامي، خط ۽ اپوڪلپٽڪ، گڏوگڏ دعائن، تمثيل، نبوت جا ننڍا حصا شامل آهن. ۽ جينيالاجيز يا خانداني فهرستون.

“دي بائيبل” جي ڪتابن جي تنوع جي باوجود ۽ وقت ۾ انهن جي الڳ ٿيڻ جي باوجود، اتي ڪيترائي آهن.هڪجهڙائي وارا موضوع جيڪي ٻنهي “پراڻي عهد نامي” ۽ “نئين عهد نامي” ذريعي هلن ٿا: ته هتي صرف هڪ سچو خدا آهي ، جنهن سڀني کي پيدا ڪيو اها ڪائنات آهي ۽ ان جي سار سنڀال ۾ هڪ سرگرم، جاري ۽ محبت وارو ڪردار ادا ڪري ٿي. ته خدا سڀني نسلن، قوميتن ۽ مذهبن جي پنهنجي ماڻهن سان پيار ڪري ٿو ، ۽ بدلي ۾ انهن جي محبت ڳولي ٿو. ته خدا مردن ۽ عورتن کي چڱائي ۽ برائيءَ جي وچ ۾ چونڊڻ جي طاقت سان پيدا ڪيو آهي ، ۽ اسان کي خدا جي خدمت ڪرڻ ۽ دنيا جي پنهنجن ساٿي انسانن جي عزت ڪرڻ سان چڱائي ڪرڻ لاءِ سڏيو ويو آهي، جڏهن ته برائي هڪ مسلسل آزمائش آهي جيڪا اسان کي. مزاحمت ڪرڻ لاء اسان جي بهترين ڪوشش ڪرڻ گهرجي؛ ته خدا سڀني ماڻھن جي ڇوٽڪاري گھري ٿو گناھ ۽ برائي جي طاقت کان، ۽ سڌو سنئون انساني معاملن ۾ مداخلت ڪئي آھي (ان سان گڏ نبين کي موڪلڻ ۽ آخرڪار، سندس پٽ عيسيٰ) انھيءَ ڇوٽڪاري ۾ اسان جي مدد ڪرڻ لاءِ. .

“دي بائيبل” جو پهريون مڪمل انگريزي ترجمو جيڪو جان وائڪلف جو 1382 ۾ هو، پر بااختيار ڪنگ جيمس ورزن. 1611 اڪثر ڪري سمجهيو ويندو آهي بهترين انگريزي ترجمي کي ادبي نقطه نظر کان، ۽ حقيقت ۾ ڪجهه سمجهي ٿو ته ان کي انگريزي ٻوليء ۾ سڀ کان وڏو ادب آهي. اهو انگريزي ادب لاءِ خاص طور تي زرخيز دور ۾ پيدا ٿيو هو (شيڪسپيئر، جانسن، ويبسٽر، وغيره جي زندگين ۾)، پر اهو پڻ هڪ دور هو جڏهن مذهب تمام گهڻو سياسي ٿي چڪو هو. وليم ٽينڊل ٿي چڪو هو1536 ۾ هن جي شروعاتي پروٽيسٽنٽ ترجمي تي عمل ڪيو ويو، جيتوڻيڪ هن جو ڪم پوء ڪنگ جيمس ورزن لاء هڪ وڏو ذريعو بڻجي ويو. اهو ڪم پنجاهه عالمن ۽ عالمن جي هڪ ڪميٽيءَ پاران مڪمل ڪيو ويو، جنهن 1604ع ۽ 1611ع جي وچ ۾ ڇهن ٽيمن ۾ ڪم ڪيو. ڪنهن به رومن ڪيٿولڪ کي شرڪت جي دعوت نه ڏني وئي، جيتوڻيڪ 1582ع ۾ ڪيٿولڪ جو انگريزي ترجمو “نئين عهد نامي” هڪ هو. بائيبل جو هڪ ماخذ طور استعمال ڪيو.

• ڪنگ جيمس ورزن جو انگريزي ترجمو (ڳولا، ٻين ڪيترن ئي ورزن جي لنڪ سان): (Bible.com): / /bibleresources.bible.com/bible_kjv.php
• لاطيني Vulgate بائيبل (Fourmilab): //www.fourmilab.ch/etexts/www/Vulgate/
• قديم يوناني پراڻي عهد نامي (Septuagint) (Spindleworks): //www.spindleworks.com/septuagint/septuagint.html

بائبل تمام وڏي آهي اختصار ڪرڻ لاءِ ڪنهن به تفصيل ۾، پر هتي ان جي مواد جو هڪ تمام مختصر جائزو آهي:

پيدائش جا پهريان 11 باب ، پهريون ڪتاب “The Bible”<18 ، خدا جي باري ۾ ٻڌاءِ ۽ تخليق جون ڪهاڻيون، آدم ۽ حوا، وڏي ٻوڏ ۽ نوح جي ٻيڙي، بابل جو ٽاور وغيره. ابراهيم نالي هڪ شخص پنهنجي پٽ اسحاق ۽ سندس پوٽي جيڪب (جنهن کي اسرائيل به سڏيو ويندو آهي)، ۽ جيڪب جي اولاد ("بني اسرائيل")، خاص طور تي يوسف؛ مسلمان عربن کي به سندن نسب جو پتو پوي ٿو ته ابراهيم، سندس پٽ اسماعيل جي معرفت.

Exodus and Numbers ڪتاب موسي جي ڪهاڻي ٻڌائين ٿا، جيڪو صدين کان پوءِ صدين تائين جيئرو رهيو، ۽ ڪير هو. عبرانين کي مصر ۾ قيد مان ڪڍي ڇڏيو. اھي چاليھ سالن تائين ريگستان ۾ گھمندا رھيا (جنھن دوران خدا موسى کي ڏھ حڪم ڏنا) جيستائين ھڪڙو نئون نسل کنعان جي وعدي واري سرزمين ۾ داخل ٿيڻ لاءِ تيار نه ٿيندو. Leviticus ۽ Deuteronomy جا ڪتاب خدا ۽ سندس چونڊيل ماڻهن، عبرانين جي وچ ۾ لاڳاپن تي بحث ڪن ٿا ۽ قانون جا تفصيل ڏين ٿا جيڪي عبراني زندگيءَ جي لڳ ڀڳ هر پهلو کي منظم ڪن ٿا.

باقي ڪتاب “عبراني بائيبل” (عيسائي “پراڻي عهد نامي” ) يهودين طرفان ورهايل آهن انهن جي ڀاڱن ۾نبين ۽ لکڻين، يا، تنظيم جي عيسائي طريقي جي مطابق، تاريخي ڪتابن، حڪمت جي ڪتابن ۽ نبوت جي ڪتابن جي حصن ۾.

تاريخي ڪتاب (جوشوا، ججز، روٿ، سموئيل I ۽ II، بادشاهن I ۽ II، تاريخون I ۽ II، عزرا، نحمياه، ٽوبٽ، جوڊٿ، ايستر ۽ ميڪابيس I ۽ II) بني اسرائيل جي تاريخ ٻڌائين ٿا. حضرت موسيٰ جي زماني تائين حضرت عيسيٰ جي زماني کان ڪيترائي سو سال اڳ. ڪجهه وقت تائين، بني اسرائيل جي قبيلن تي قاضين جي هڪ سلسلي جي حڪمراني هئي، ۽ پوء بادشاهن شائول، دائود، سليمان ۽ ٻين جي بادشاهي آئي. اسرائيل ٻن سلطنتن ۾ ورهائجي ويو ۽ ڪيترن ئي فوجي شڪستن جو شڪار ٿيو. يروشلم آخرڪار تباهه ٿي ويو ۽ ڪيترن ئي قيدين کي بابل ڏانهن وٺي ويا، جيتوڻيڪ وقت ۾ ماڻهن کي واپس وڃڻ جي اجازت ڏني وئي ۽ يروشلم ۽ انهن جي تهذيب کي ٻيهر تعمير ڪيو. سليمان ۽ سراچ جي حڪمت عملي حڪمت جا ڪيترائي اقوال آهن جيڪي هڪ خوش، ڪامياب ۽ مقدس زندگي گذارڻ ۾ مدد ڪن ٿا. نوڪري ۽ ايڪليسيسٽس زندگيء جي معني، برائي جي وجود ۽ خدا سان اسان جي تعلق جي وزني مسئلن سان ڊيل ڪن ٿا. ۽ گانا آف سليمان هڪ پيار گيت آهي جيڪو هڪ مرد ۽ عورت جي وچ ۾ رومانوي محبت جي واکاڻ ڪري ٿو (جيتوڻيڪ اهو ڪڏهن ڪڏهن تشريح طور تي تعبير ڪيو ويندو آهي ته جيئن اسرائيل يا چرچ لاء خدا جي محبت بابت ڪهاڻي). ڪتاب (يسعياه، يرمياه،ماتم، باروچ، ايزيڪيل، دانيال، هوسيا، جويل، اموس، عباديه، يونس، ميڪاه، نهم، حبڪوڪ، صفانيه، هگائي، زڪريا ۽ ملاڪي) مستقبل جي اڳڪٿي ڪن ٿا، يا خدا کان خاص هدايتون يا ڊيڄاريندڙ پيغام ڏين ٿا. ماتم ۽ باروچ کان سواء، انهن ڪتابن مان هر هڪ مشهور عبراني نبين (۽ ڪيترن ئي نابالغ) جي نالي سان رکيو ويو آهي، جن کي خدا جي طرفان سڏيو ويو آهي اهي اڳڪٿيون، پيغام ۽ ڊيڄاريندڙ بادشاهن ۽ ٻين اڳواڻن کي. عام طور تي ماڻهو.

”نئين عهد نامي“ جا چار انجيل يسوع جي ڄمڻ، زندگي، وزارت، تعليمات، موت ۽ جيئرو ٿيڻ بابت ٻڌائين ٿا. متي، مارڪ ۽ لوقا بلڪل ساڳيا آهن، پر يوحنا جي انجيل بلڪل مختلف آهي، هڪ روحاني ۽ نظرياتي ڪم کان گهڻو وڌيڪ آهي، جيتوڻيڪ اهو پڻ ٻين ٽن انجيل وانگر ساڳيون واقعن سان لاڳاپيل آهي. The Acts of the Apostles (The Acts of the Apostles) لوقا جي انجيل جي تسلسل جو هڪ قسم آهي، جيڪو ساڳئي ليکڪ طرفان لکيل آهي، ۽ عيسائي چرچ جي پهرين 30 سالن جي تاريخ ٻڌائي ٿو، جنهن جو مرڪز گهڻو ڪري رسولن پطرس ۽ پولس تي هو، جيڪي هن وقت جي مشهور اڳواڻن هئا. ابتدائي عيسائيت.

"نئين عهد نامي" جا باقي اڪثر خطن تي مشتمل آهن (پڻ Epistles جي نالي سان پڻ مشهور آهن)، انهن مان گهڻا روايتي طور تي رسول پولس ڏانهن منسوب ڪيو ويو، مختلف عيسائي برادرين ڏانهن، انهن کي ايمان ۾ هدايت ۽ حوصلا افزائي ۽ خطابخاص مسئلا ۽ تڪرار جيڪي انهن برادرين ۾ پيدا ٿيا هئا. عيسائيت جا ڪيترائي عقيدا ۽ عمل پولس جي تعليمات مان نڪرندا آهن جيڪي هن جي خطن ۾ رومن، ڪورينٿين، گليٽس، افسيس، فلپين، ڪولوسين، ٿسلونينس ۽ عبراني، ۽ تيمٿيس، ٽائيٽس ۽ فليمون ڏانهن. ٻيا خط (جيمس، پطرس، جان ۽ جوڊ پاران) پڻ ابتدائي عيسائين جي حوصلا افزائي ڪرڻ، هدايت ڪرڻ ۽ درست ڪرڻ، ۽ انهن کي مسيح تي ايمان ۽ ڀروسو رکڻ جي حوصلا افزائي ڪرڻ ۽ عيسائي محبت، احسان جي ذريعي عمل ۾ آڻڻ لاء پڻ لکيو ويو آهي. ۽ سڀني ماڻهن لاءِ احترام.

The Book of Revelation (جنهن کي Apocalypse پڻ چيو ويندو آهي) پڻ هڪ قسم جو خط آهي، جيڪو جان نالي هڪ شخص طرفان لکيو ويو آهي (ممڪن طور تي يوحنا رسول. )، پر اهو اپوڪلپٽڪ ادب جي صورت ۾ آهي، جيڪو وڏي حد تائين ڊرامي علامتن، تصويرن ۽ انگن ذريعي ڪهاڻي ٻڌائي ٿو. وحي سڀني عمرن جي عيسائين کي آرام ۽ حوصلا افزائي ڪرڻ جي ڪوشش ڪري ٿو ته خدا مضبوط طور تي ڪنٽرول ۾ آهي، ۽ اهو، جڏهن وقت صحيح آهي، برائي جون قوتون جيڪي اسان جي دنيا تي غالب ٿينديون نظر اچن ٿيون، مڪمل طور تي تباهه ٿي وينديون، ۽ خدا جي دائمي بادشاهي ۾ ايندي. ان جي مڪمل ٿيڻ.

تجزيو - پراڻي عهد نامي ۽ amp; نئون عهدنامو

“تنخ” يا “عبراني بائيبل” جي 24 اصولي ڪتابن کي ٽن مکيه حصن ۾ ورهائي سگھجي ٿو.حصا:

• “توريت” (“تدريس”، جنهن کي “Pentateuch” or <17 پڻ چيو ويندو آهي>"پنج ڪتاب موسي" ): 1. پيدائش، 2. خروج، 3. Leviticus، 4. نمبر، 5. Deuteronomy.
• "Nevi'im" ("پيغمبر"): 6. جوشوا، 7. ججز، 8. سموئيل I ۽ II، 9. بادشاهن I ۽ II، 10. يسعياه، 11. يرمياه، 12. ايزيڪيل، 13. ٻارهن ننڍا نبي (Hosea, Joel, Amos, Obadiah, Jonah, Micah, Nahum, Habakkuk, Zephaniah, Haggai, Zachariah and Malachi) ”): 14. زبور، 15. امثال، 16. ايوب، 17. گانا آف گانا (يا گانا آف سليمان)، 18. روٿ، 19. ماتم، 20. واعظ، 21. ايستر، 22. دانيال، 23. عزرا. (بشمول نحمياه)، 24. تاريخون I ۽ II.

The Christian “Old Testament” انهن ڪتابن جو مجموعو آهي جيڪو هن جي زندگيءَ کان اڳ لکيل هو. يسوع، پر عيسائين طرفان صحيفن جي طور تي قبول ڪيو ويو، ۽ وسيع طور تي ساڳيو ئي ڳالهائي رهيو آهي “عبراني بائيبل” جيئن مٿي ڄاڻايل آهي (مجموعي طور تي 39 ڪتاب جڏهن تقسيم، ۽ عام طور تي مختلف ترتيب ۾). ڪجھ فرقا پڻ اضافي ڪتابن کي پنھنجي ڪنن ۾ شامل ڪن ٿا. مثال طور، رومن ڪيٿولڪ چرچ هيٺين بائيبليڪل اپوڪريفا يا ڊيوٽروڪانيڪل ڪتابن کي پڻ تسليم ڪري ٿو: ٽوبٽ، جوڊيٿ، ميڪابيس I ۽ II، Wisdom of Solomon، Sirach (جنهن کي Ecclesiasticus پڻ سڏيو ويندو آهي)، باروچ، ۽ ايسٿر ۽ ڊينيئل ۾ ڪجهه يوناني اضافو. <3

16>مسيحي بائبل پڻشامل آهي “نئين عهد نامي” ، جيڪو يسوع جي زندگي ۽ تعليمات، رسول پال ۽ ٻين شاگردن جا خط ابتدائي چرچ ڏانهن، ۽ وحي جو ڪتاب شامل آهي. ھن ۾ وڌيڪ 27 ڪتاب ھيٺ ڏنل آھن:

• The Gospels (Matthew, Mark, Luke, John).
• Acts of the Apostles.
• St. پولس جا خط (رومن، ڪرنٿين I ۽ II، گلتين، افسيئن، فلپين، ڪولوسيئن، ٿسلونينس I ۽ II، تيمٿيس I ۽ II، ٽائيٽس، فليمون، عبرانيه).
• ٻيا خط (جيمس، پيٽر I ۽ II) , John I, II and III, Jude).
• Revelation (پڻ Apocalypse طور سڃاتو وڃي ٿو).

The “عبراني بائيبل” شايد ٽن مرحلن ۾ ترتيب ڏني وئي هئي: “توريت” ڇهين صدي قبل مسيح جي بابلي جلاوطني کان اڳ، “نيويم” شام جي يهودين جي ظلمن جي وقت (تقريبا 167 ق. م)، ۽ “ڪيٽويم” 70 عيسوي کان ٿورو پوءِ. هن وقت جي آس پاس، انهن پنهنجن تسليم ٿيل صحيفن کي هڪ بند "ڪينن" ۾ درج ڪيو، ۽ انهن ٻنهي عيسائي ۽ ٻين يهودي لکڻين کي خارج ڪري ڇڏيو، جيڪي انهن کي "apocryphal" سمجهي رهيا هئا.

ابتدائي عيسائين لاء بنيادي بائبل متن هو “Septuagint” ، يوناني ترجمي جو “عبراني بائيبل” ، جيتوڻيڪ، قديم دور ۾ به، ترجما ٻين ٻولين سان گڏ سيريڪ، قبطي، گيز ۽ لاطيني ۾ به ڪيا ويا. بهرحال، قبول ٿيل ڪم جي ڪجهه مختلف فهرستنقديم دور ۾ به ترقي ٿيندي رهي ۽ چوٿين صدي عيسويءَ ۾ Synods يا چرچ ڪائونسلن جو هڪ سلسلو (خاص طور تي 382 عيسوي ۾ روم جي ڪائونسل ۽ 393 عيسوي ۾ سنوڊ آف هپپو) نصوص جي هڪ حتمي فهرست تيار ڪئي جنهن جي نتيجي ۾ موجوده 46 ڪتاب آهن. اڄڪلهه ڪيٿولڪ پاران تسليم ڪيل “ پراڻي عهد نامي ” ۽ “نئين عهد نامي” جو 27 ڪتاب ڪينن . 400 عيسوي جي لڳ ڀڳ، سينٽ جيروم اڳئين Synods جي حڪمن جي مطابق “The Bible” جو “Vulgate” لاطيني ايڊيشن تيار ڪيو ۽ 1546ع ۾ ڪائونسل آف ٽرينٽ ۾، اهو اعلان ڪيٿولڪ طرفان ڪيو ويو. چرچ لاطيني رسمن ۾ واحد مستند ۽ سرڪاري بائبل آهي.

16 هين صدي جي پروٽسٽنٽ ريفارميشن دوران، جڏهن ته، پروٽسٽنٽ فرقن انهن apocryphal يا deuterocanonical کي خارج ڪرڻ شروع ڪيو “ پراڻي عهد نامي” ابتدائي ڪيٿولڪ چرچ پاران شامل ڪيل نصوص، مؤثر طريقي سان ان کي واپس “عبراني بائيبل” جي مواد ڏانهن واپس آڻيندي. ڪيٿولڪ ۽ پروٽيسٽنٽ ٻئي ساڳيا 27 ڪتاب استعمال ڪندا آهن “نئين عهد نامي” ڪينن.

جي ڪتاب “پراڻي عهد نامي” بنيادي طور تي لکيل هئا بائيبليڪل عبراني ۾، ڪجھ ننڍن حصن سان (خاص طور تي ڊينيئل ۽ ايزرا جا ڪتاب) بائيبليڪل آرامي ۾، مختلف غير تصديق ٿيل تاريخن تي اٽڪل 9 صدي عيسويء ۽ چوٿين صدي قبل مسيح جي وچ ۾. “نئين عهد نامي” جا ڪتاب ڪوئن يوناني ۾ لکيل هئا (ان وقت جي عام گهٽي ٻولي،جيئن ته وڌيڪ ادبي ڪلاسيڪل يوناني جي برخلاف)، ۽ وڌيڪ صحيح طور تي پهرين کان ٻي صدي عيسويءَ جي تاريخ ٿي سگهي ٿي.

“The Bible”<18 جي ​​ڪتابن جا اصل انفرادي ليکڪ اڻڄاتل آهن.

روايتي نظريو ته "توريت" جا ڪتاب پاڻ موسي جي طرفان لکيل هئا، قرون وسطي جي عالمن ۽ جديد " دستاويزي مفروضو” مان معلوم ٿئي ٿو ته اهو اصل ۾ ڪيترن ئي مختلف ماڻهن طرفان مختلف وقتن تي لکيو ويو آهي، عام طور تي بيان ڪيل واقعن کان پوءِ. هي نظريو “دي بائيبل” تاريخ جي ڪم جي بجاءِ ادب جي هڪ جسم جي طور تي وڌيڪ آهي، اهو يقين آهي ته متن جي تاريخي اهميت ان جي بيان ڪيل واقعن جي حساب سان نه آهي، پر ان ۾ جيڪي نقاد ڪري سگهن ٿا. ان وقت جي باري ۾ اندازو لڳايو جنهن ۾ ليکڪ رهندو هو. جيتوڻيڪ بائيبل آرڪيالاجي ڪيترن ئي ماڻهن، هنڌن ۽ واقعن جي موجودگي جي تصديق ڪئي آهي جن جو ذڪر “دي بائيبل” ۾ ڪيو ويو آهي، ڪيترن ئي تنقيدي عالمن اهو دليل ڏنو آهي ته “دي بائيبل” کي پڙهڻ گهرجي نه ته جيئن. هڪ صحيح تاريخي دستاويز، بلڪه ادب ۽ نظريي جي ڪم جي طور تي، جيڪو اڪثر ڪري تاريخي واقعن (۽ گڏوگڏ غير عبراني تصوف تي) بنيادي ماخذ مواد جي طور تي پيش ڪري ٿو.

اڪثر عيسائي فرقن کي سيکاري ٿو ته “ بائيبل” پاڻ ۾ هڪ وسيع پيغام آهي، جنهن جي چوڌاري عيسائي نظريي صدين کان تعمير ڪئي وئي آهي. ڪيترائي عيسائي، مسلمان ۽ يهودي مڃيندا آهن