Inhoudsopgave
(Satire, Latijn/Romeins, ca. 120 CE, 366 regels)
Inleiding
Inleiding | Terug naar het begin van de pagina Zie ook: De begrafenis van Hector: Hoe de begrafenis van Hector werd georganiseerd |
"Satire X" ( "Satura X" ) is een verssatire van de Romeinse satirische dichter Juvenal Het gedicht, soms bekend onder de titel "De ijdelheid van menselijke wensen is briljant en bijtend geschreven en heeft als onderwerp de ijdelheid van menselijke verlangens, waarbij voorbeelden worden genoemd van hoe datgene waar we het meest voor wensen en bidden ons kan schaden of zelfs doden. Het is een van de bekendste van Juvenal zestien "Satires maar ook een van de meest onderhoudende en leerzame.
Synopsis | Terug naar het begin van de pagina Zie ook: Campe: de drakengarde van Tartarus |
Juvenal begint met erop te wijzen dat er in de hele wereld maar weinigen zijn die het goede van het kwade kunnen onderscheiden en dat we paradoxaal genoeg altijd lijken te verlangen naar wat ons het meeste pijn zal doen.
Veel mensen houden bijvoorbeeld van geld ondanks dat het de neiging heeft om ondergang en dood te brengen (zoals Longinus en Seneca tot hun schrik ondervonden), terwijl de arme man niet bang hoeft te zijn voor rovers of vergiftigde bekers. De wijzen van vroeger, of ze nu altijd lachten of altijd huilden, leidden een beter leven, en de filosoof Democritus zou verbijsterd zijn geweest toen hij zag hoe een Romeinse praetor nu naar despelletjes.
Sommigen worden ongedaan gemaakt door de liefde voor macht en de rollen van eer, maar ambitie ruïneert vaak degenen die zich vastklampen aan macht. Een goed voorbeeld is dat van de eens zo verheven Sejanus, wiens standbeelden zijn neergehaald en die nu wordt gehaat door het volk, allemaal door een brief van keizer Tiberius. Zou het niet beter en veiliger zijn? Juvenal vraagt, om het leven te leiden van een eenvoudige boerenpummel?
Terwijl jonge jongens misschien bidden om de welsprekendheid van Demosthenes of Cicero, was het juist hun welsprekendheid die deze goede sprekers het leven kostte. Als Cicero alleen maar slechte poëzie had geschreven, was hij misschien aan de punt van Antonius' zwaard ontsnapt en als Demosthenes bij zijn smederij was gebleven, had hij misschien een wrede dood kunnen voorkomen.
Sommigen verlangen naar de eer en de oorlogsbuit, maar uiteindelijk zal deze eer alleen worden gekerfd op de muren van graven, die zelf zullen afbrokkelen en vallen. Dan geeft de dichter de voorbeelden van Hannibal, Alexander en Xerxes, en vraagt wat er nu van hen overblijft?
Sommige mannen bidden voor een lang leven, maar oude mannen zijn een last voor zichzelf en hun vrienden, hebben geen plezier en lijden aan allerlei ziekten en kwalen. Nestor, Priam en Marius werden allemaal oude mannen, maar alleen om te rouwen om hun kinderen of hun land.
Moeders bidden vaak om schoonheid voor hun kinderen, maar kuisheid en schoonheid gaan zelden samen en er zijn veel voorbeelden van schoonheid die tot tragedie leiden, zoals Hippolytus Bellerophon en Silius.
Juvenal concludeert dat het het beste is om het aan de goden over te laten om te beslissen hoe de dingen moeten zijn, en dat we alleen moeten vragen om een gezond lichaam en een gezonde geest, en moeten proberen een rustig leven van deugd te leiden.
Analyse | Terug naar het begin van de pagina |
Juvenal Hij is de auteur van zestien bekende gedichten, verdeeld over vijf boeken, allemaal in het Romeinse genre van de satire, dat in de tijd van de auteur het meest basaal was en bestond uit een brede discussie over de samenleving en sociale zeden, geschreven in dactylische hexameters. Romeinse satire in versvorm (in tegenstelling tot proza) wordt vaak Luciliaanse satire genoemd, naar Lucilius die meestal wordt toegeschreven aan het ontstaan van het genre.
Op een toon en manier variërend van ironie tot duidelijke woede, bekritiseert Juvenal de daden en overtuigingen van veel van zijn tijdgenoten, waarbij hij meer inzicht geeft in waardesystemen en moraliteitskwesties dan in de realiteit van het Romeinse leven. De scènes in zijn tekst zijn zeer levendig, vaak luguber, hoewel Juvenal minder vaak regelrechte obsceniteit gebruikt dan Martial of Catullus.
Hij maakt voortdurend toespelingen op de geschiedenis en de mythe als bron van objectlessen of voorbeelden van bepaalde ondeugden en deugden. Deze tangentiële verwijzingen, in combinatie met zijn dichte en elliptische Latijn, geven aan dat Juvenals beoogde lezer de hoogopgeleide subgroep van de Romeinse elite was, voornamelijk volwassen mannen met een meer conservatieve sociale houding.
Het hoofdthema van "Satire 10" gaat over de ontelbare voorwerpen van gebeden die mensen onverstandig tot de goden richten: rijkdom, macht, schoonheid, kinderen, een lang leven, enz. Juvenal beargumenteert dat elk van deze eigenlijk een vals goed is, en alleen goed is zolang er geen andere factoren tussenbeide komen. Het gedicht is soms bekend onder de titel van Dr. Samuel Johnsons imitatie uit 1749, "De ijdelheid van menselijke wensen of soms "De zinloosheid van aspiraties .
Het gedicht (en de andere latere gedichten die deel uitmaken van Boek 4 en 5) laten een verschuiving zien van de felheid en het vitriool van sommige van zijn eerdere gedichten, en heeft de vorm van een soort these die Juvenal De toon is sardonischer en berustender dan de bittere en bijtende "angry young man" benadering van zijn eerdere gedichten, en het is duidelijk het product van een meer volwassen man die kwesties niet langer ziet in zulke zwart-wit termen.
"Satire 10" is de bron van de bekende zinnen "mens sana in corpore sano" ("een gezonde geest in een gezond lichaam", het enige goed dat echt de moeite waard is om voor te bidden), en "panem et circenses" ("brood en spelen", die Juvenal suggereren zijn de enige overgebleven zorgen van een Romeins volk dat zijn geboorterecht van politieke vrijheid heeft opgegeven).
Bronnen | Terug naar het begin van de pagina |
- Engelse vertaling door Niall Rudd (Google Books): //books.google.ca/books?id=ngJemlYfB4MC&pg=PA86
- Latijnse versie (De Latijnse Bibliotheek): //www.thelatinlibrary.com/juvenal/10.shtml