(Tragedie, Grieks, 458 BCE, 1.673 regels)

Inleiding

"Agamemnon is de eerste van de drie gekoppelde tragedies die deel uitmaken van "De Oresteia" trilogie door de oude Griekse toneelschrijver Aeschylus gevolgd door "De Libatiedragers" en "De Eumeniden" De trilogie als geheel, oorspronkelijk uitgevoerd op het jaarlijkse Dionysia festival in Athene in 458 BCE , waar het de eerste prijs won, wordt beschouwd als Aeschylus zijn laatste authentieke en tevens grootste werk.

"Agamemnon beschrijft de thuiskomst van Agamemnon, koning van Argos , van de Trojaanse oorlog en zijn terugkeer naar zijn vrouw, Clytemnestra, die zijn moord had gepland (samen met haar minnaar Aegisthus) als wraak voor Agamemnons eerdere opoffering van hun dochter Iphigenia.

Het stuk opent als een wachter met vreugde het signaal herkent dat aangeeft dat Troje is gevallen en dat Agamemnon daarom snel op weg naar huis zal zijn. Het koor van oude mannen vertelt in het kort het verhaal van de Trojaanse oorlog in al zijn noodlottige verhoudingen.

Agamemnon's vrouw Ze koestert al jaren een wrok sinds Agamemnon hun dochter Iphigenia aan het begin van de Trojaanse oorlog had geofferd om de beledigde god Artemis gunstig te stemmen. Tot overmaat van ramp heeft ze in Agamemnons afwezigheid zijn neef Aegisthus tot minnaar genomen, die ook aanspraak maakt op de troon van Argos.

Erger nog wanneer Agamemnon terugkeert, brengt hij Cassandra mee , een tot slaaf gemaakte Trojaanse priesteres van Apollo, als zijn concubine, waardoor Klytemnestra nog bozer wordt. Na het Koor der oude mannen, een groot deel van de hoofdactie van het stuk draait om de antagonisme en debat tussen Klytemnestra en Agamemnon Als Clytemnestra Agamemnon uiteindelijk overhaalt om hun huis binnen te gaan, doodt ze hem met een bijl terwijl hij onbeschermd in zijn bad zit, als een dier dat wordt gedood om te worden geofferd. Agamemnons lot is dus volledig omgekeerd, van het toppunt van voorspoed en roem naar de afgrond van de ondergang en een schandelijke dood.

Cassandra (die door Apollo vervloekt was met de gave van helderziendheid, maar de vloek dat niemand haar voorspellingen zal geloven) discussiëren met het koor Uiteindelijk, na het beschrijven van enkele van de wreedheden die al zijn begaan binnen het vervloekte Huis van Atreus, kiest ze ervoor om toch naar binnen te gaan, wetende dat ze haar lot niet kan ontlopen.

Het paleis wordt opengegooid Hij toont de gruwelijke lijken van Agamemnon en Cassandra, samen met een uitdagende en berouwvolle Clytemnestra. Clytemnestra's minnaar Aegisthus komt ook naar buiten en houdt een arrogante toespraak voor het koor (dat bestaat uit oudsten van Argos), die boos op hem reageren. Het toneelstuk sluit Het koor herinnert de overweldigers eraan dat Agamemnons zoon Orestes zeker zal terugkeren om wraak te nemen.

"De Oresteia" (bestaande uit "Agamemnon , "De Libatiedragers" en "De Eumeniden" ) is de enig overgebleven voorbeeld van een complete trilogie van Griekse toneelstukken uit de oudheid (een vierde toneelstuk, dat zou zijn opgevoerd als een komische finale, een saterspel genaamd "Proteus" Het werd oorspronkelijk opgevoerd op het jaarlijkse Dionysia festival in Athene in 458 voor Christus, waar het de eerste prijs won.

Hoewel "Agamemnon het eerste stuk Het is alleen in combinatie met de andere stukken dat de volledige reikwijdte en grootsheid van het hele project, de strakheid van het thema en de symboliek en de briljante resolutie, kan worden gewaardeerd.

Ondanks de enigszins beperkte ruimte voor menselijk drama in een verhaal zo gedreven door de machinaties van de goden Toch is er een opmerkelijke groei in het niveau van karakterisering in deze toneelstukken vergeleken met Aeschylus Vooral Clytemnestra is een van de krachtigst neergezette personages in het oude Griekse drama. Ze is duidelijk een doelbewuste en gevaarlijke vrouw, maar onder haar venijn gaat een diepe, ontroostbare pijn schuil die voortkomt uit de dood van haar enige dochter, Iphigenia, door toedoen van Agammenon tien jaar eerder. In de tussenliggende tijd is haar hart in haar gestorven, en alleen iemand alszwaar gewond als ze kon doden met zo weinig schijnbare wroeging.

Aeschylus lijkt een zekere mate van nadruk op de natuurlijke zwakte van vrouwen in zijn toneelstukken . in "Agamemnon Het is bijvoorbeeld opmerkelijk dat Helena, Clytemnestra en Cassandra alle drie overspelige vrouwen zijn. De meer traditionele Aeschylus doet geen poging tot de meer evenwichtige man-vrouw dynamiek die soms wordt getoond door Euripides .

Andere belangrijke thema's die in de trilogie aan bod komen, zijn onder andere de cyclische aard van bloedmisdrijven (de oude wet van de Erinyen schrijft voor dat bloed met bloed moet worden betaald in een oneindige cyclus van onheil en de bloedige geschiedenis van het Huis Atreus blijft de gebeurtenissen generatie na generatie beïnvloeden in een zichzelf in stand houdende cyclus van geweld dat geweld voortbrengt); het gebrek aan duidelijkheid tussen goed en fout (Agamemnon, Clytemnestra en Orestes staan allemaal voor onmogelijke morele keuzes, zonder duidelijk goed of fout); de conflict tussen de oude en de nieuwe goden (de Erinyen vertegenwoordigen de oude, primitieve wetten die bloedwraak eisen, terwijl Apollo, en in het bijzonder Athena, de nieuwe orde van rede en beschaving vertegenwoordigen); en de moeilijke aard van nalatenschap (en de verantwoordelijkheden die dat met zich meebrengt).

Er is ook een onderliggend metaforisch aspect aan het hele drama De verandering van archaïsche zelfhulprechtspraak door persoonlijke wraak of vendetta naar rechtspraak door een proces (gesanctioneerd door de goden zelf) door de reeks toneelstukken heen, symboliseert de overgang van een primitieve Griekse samenleving geregeerd door instincten, naar een moderne democratische samenleving geregeerd door de rede.

De tirannie waaronder Argos zich bevindt aan het eind van "Agamemnon komt bijvoorbeeld in grote lijnen overeen met enkele gebeurtenissen in de biografische carrière van Aeschylus Van hem is bekend dat hij minstens twee bezoeken bracht aan het hof van de Siciliaanse tiran Hieron (net als verschillende andere prominente dichters uit zijn tijd) en hij maakte de democratisering van Athene mee. De spanning tussen tirannie en democratie , een veel voorkomend thema in het Griekse drama, is voelbaar in de drie toneelstukken.

Tegen het einde van de trilogie Orestes wordt gezien als de sleutel, niet alleen tot het beëindigen van de vloek van het Huis van Atreus, maar ook tot het leggen van de basis voor een nieuwe stap in de vooruitgang van de mensheid, hoewel hij slechts kort wordt genoemd in dit eerste toneelstuk. Aeschylus gebruikt een oude en bekende mythe als basis voor zijn "Oresteia maar hij benadert het op een duidelijk andere manier dan andere schrijvers die voor hem kwamen, met zijn eigen agenda om over te brengen.

• Engelse vertaling door E. D. A. Morshead (Internet Classics Archive): //classics.mit.edu/Aeschylus/agamemnon.html
• Griekse versie met woord-voor-woord vertaling (Perseus Project): //www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.01.0003

[rating_form id="1″]