(Τραγωδία, ελληνική, περ. 413 π.Χ., 1.622 στίχοι)

Εισαγωγή

"Ion" είναι μια τραγωδία του αρχαίου Έλληνα θεατρικού συγγραφέα Ευριπίδης Περιγράφει την ιστορία του ορφανού Ίωνα, του επώνυμου προπάτορα της ιωνικής φυλής, καθώς ανακαλύπτει την πραγματική του καταγωγή και καταγωγή, αφού εγκαταλείφθηκε ως παιδί.

Το έργο αρχίζει με έναν πρόλογο του θεού-αγγελιοφόρου Ερμή, ο οποίος εξηγεί το ιστορικό του έργου, ιδίως πώς κάποτε είχε σώσει ένα παιδί (κατόπιν αιτήματος του Απόλλωνα), το οποίο είχε αφεθεί να πεθάνει από την έκθεση σε μια βουνοπλαγιά, και το παρέδωσε στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, όπου μεγάλωσε ορφανό υπό τη φροντίδα της Πυθίας Ιέρειας.

Μια μεσήλικη Αθηναία γυναίκα, η Κρέουσα (Κρούσα), μαζί με τις υπηρέτριές της που αποτελούν το Χορό του έργου, φτάνει στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Βρίσκεται εκεί για να ζητήσει ένα σημάδι από τους χρησμούς σχετικά με το γιατί, καθώς πλησιάζει στο τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας, δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να αποκτήσει παιδί με τον σύζυγό της Ξούθο (Ξούθος).

Συναντά για λίγο το ορφανό, νεαρό πλέον άνδρα, έξω από το ναό και οι δυο τους μιλούν για το παρελθόν τους και για το πώς βρέθηκαν εκεί, αν και η Κρούσα αποκρύπτει προσεκτικά το γεγονός ότι στην πραγματικότητα μιλάει για τον εαυτό της στην ιστορία της.

Στη συνέχεια ο Ξούθος φτάνει στο ναό και του δίνεται η προφητεία ότι ο πρώτος άνθρωπος που θα συναντήσει φεύγοντας από το ναό θα είναι ο γιος του. Ο πρώτος άνθρωπος που συναντά είναι το ίδιο ορφανό και ο Ξούθος αρχικά υποθέτει ότι η προφητεία είναι ψεύτικη. Αλλά, αφού οι δυο τους συνομιλούν για λίγο, τελικά πείθονται ότι η προφητεία πρέπει τελικά να είναι αληθινή και ο Ξούθος ονομάζει το ορφανό Ίωνα, αν και αποφασίζουννα κρατήσουν τη σχέση τους μυστική για λίγο καιρό.

Ο Χορός, όμως, αδυνατεί να κρατήσει αυτό το μυστικό και, μετά από κακές συμβουλές της παλιάς της υπηρέτριας, η οργισμένη και ζηλιάρα Κρούσα αποφασίζει να δολοφονήσει τον Ίωνα, τον οποίο θεωρεί απόδειξη της απιστίας του συζύγου της. Χρησιμοποιώντας μια σταγόνα από το αίμα της Γοργόνας που κληρονόμησε, βάζει την υπηρέτρια να προσπαθήσει να τον δηλητηριάσει, αλλά η προσπάθεια αποτυγχάνει και την ανακαλύπτουν. Η Κρούσα αναζητά προστασία στο ναό, αλλά ο Ίωνας μπαίνει μετάτην εκδίκηση για την προσπάθειά της να τον δολοφονήσει.

Στο ναό, η ιέρεια του Απόλλωνα δίνει στοιχεία για την πραγματική προέλευση του Ίωνα (όπως τα ρούχα με τα οποία βρέθηκε και τα σύμβολα προστασίας που είχαν μείνει μαζί του) και τελικά η Κρέουσα συνειδητοποιεί ότι ο Ίωνας είναι στην πραγματικότητα ο χαμένος της γιος, που συνελήφθη με τον Απόλλωνα και αφέθηκε να πεθάνει πριν από πολλά χρόνια. Παρά τις ατυχείς συνθήκες της επανασύνδεσής τους (οι απόπειρες να αλληλοσκοτωθούν), είναιπανευτυχείς με την ανακάλυψη της πραγματικής τους σχέσης και του μακιγιάζ τους.

Στο τέλος του έργου, εμφανίζεται η Αθηνά, η οποία διαλύει τις όποιες αμφιβολίες και εξηγεί ότι η προηγούμενη ψευδής προφητεία ότι ο Ίων ήταν γιος του Ξούθου είχε απλώς ως στόχο να δώσει στον Ίωνα μια ευγενή θέση, αντί να θεωρηθεί μπάσταρδος. Προβλέπει ότι ο Ίων θα κυβερνήσει μια μέρα και ότι το όνομά του θα δοθεί στη γη προς τιμήν του (την παράκτια περιοχή της Ανατολίας που είναι γνωστή ως Ιωνία).

Το οικόπεδο του "Ion" αναμειγνύει και συνυφαίνει διάφορους μύθους και παραδόσεις σχετικά με την καταγωγή της Κρέουσας, του Ξούθου και του Ίωνα (που, ακόμη και σε Ευριπίδης ', δεν ήταν καθόλου ξεκάθαρα), αρκετοί από τους ιδρυτικούς μύθους της Αθήνας και η πατροπαράδοτη παράδοση του βασιλικού βρέφους που εγκαταλείπεται κατά τη γέννησή του, μεγαλώνει στο εξωτερικό, αλλά τελικά αναγνωρίζεται και διεκδικεί τον νόμιμο θρόνο του.

Ευριπίδης δούλευε επομένως με βάση μια χαλαρή μυθολογική παράδοση την οποία προσάρμοσε για να ταιριάζει στις σύγχρονες αθηναϊκές συνθήκες. Η προσθήκη της σχέσης του με τον Απόλλωνα είναι σχεδόν σίγουρα δικό του κατασκεύασμα, καθαρά για δραματικό αποτέλεσμα (αν και επίσης σύμφωνα με την πατροπαράδοτη παράδοση). Το έργο είναι ένα άλλο παράδειγμα του Ευριπίδης ' εξερεύνηση μερικών από τις λιγότερο γνωστές ιστορίες, τις οποίες ίσως θεώρησε ότι του έδιναν μεγαλύτερη ελευθερία για επεξεργασία και επινόηση.

Ορισμένοι υποστήριξαν ότι Ευριπίδης ' κύριο κίνητρο για τη συγγραφή του έργου μπορεί να ήταν να επιτεθεί στον Απόλλωνα και το δελφικό μαντείο (ο Απόλλωνας παρουσιάζεται ως ένας ηθικά καταδικαστέος βιαστής, ψεύτης και απατεώνας), αν και είναι αξιοσημείωτο ότι η ιερότητα του μαντείου δικαιώνεται ένδοξα στο τέλος. Περιλαμβάνει βέβαια το σήμα κατατεθέν των ευριπίδειων αλλοπρόσαλλων θεών, σε αντίθεση με τα πολύ πιο ευσεβή έργα του Αισχύλος και Σοφοκλής .

Παρά τη μάλλον εύκολη χρήση του "deus ex machina" στην εμφάνιση της Αθηνάς στο τέλος, μεγάλο μέρος του ενδιαφέροντος του έργου προέρχεται από την επιδέξια πολυπλοκότητα της πλοκής. Ευριπίδης ' μεσαία και μεταγενέστερα έργα (όπως το "Ηλέκτρα" , "Ιφιγένεια στην Ταυρίδα" και "Ελένη" ), η ιστορία του "Ion" είναι χτισμένο γύρω από δύο κεντρικά μοτίβα: την καθυστερημένη αναγνώριση των χαμένων από καιρό μελών της οικογένειας και μια έξυπνη ίντριγκα ή σχέδιο. Επίσης, όπως και σε αρκετά άλλα μεταγενέστερα έργα του, τίποτα ουσιαστικά "τραγικό" δεν συμβαίνει στο έργο, και ένας παλιός σκλάβος παίζει εξέχοντα ρόλο, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί ως Ευριπίδης προμηνύει και εργάζεται προς αυτό που αργότερα θα γίνει γνωστό ως η δραματική παράδοση της "Νέας Κωμωδίας".

Ωστόσο, εκτός από την πλοκή, "Ion" θεωρείται συχνά ένα από τα πιο όμορφα γραμμένα από Ευριπίδης Η ωραία σύλληψη των πρωταγωνιστών και η τρυφερότητα και το πάθος ορισμένων σκηνών προσδίδουν μια ιδιαίτερη γοητεία στην όλη σύνθεση. Μέσα από την ιστορία ενός θεϊκού βιασμού και των συνεπειών του, θέτει ερωτήματα σχετικά με τη δικαιοσύνη των θεών και τη φύση της γονεϊκότητας, και είναι αρκετά σύγχρονη ως προς τους προβληματισμούς της.

• Αγγλική μετάφραση από τον Robert Potter (Internet Classics Archive): //classics.mit.edu/Euripides/ion.html
• Ελληνική έκδοση με μετάφραση λέξη προς λέξη (Perseus Project): //www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.01.0109