(Tragedie, Grieks, ca. 413 v. Chr., 1.622 regels)

Inleiding

"Ion" is een tragedie van de oude Griekse toneelschrijver Euripides Het boek beschrijft het verhaal van de wees Ion, de gelijknamige voorvader van het Ionische ras, die zijn ware afkomst en afstamming ontdekt nadat hij als kind in de steek werd gelaten.

Het stuk begint met een proloog van de boodschappergod Hermes, die wat achtergrondinformatie geeft over het stuk, in het bijzonder hoe hij ooit een kind had gered (op verzoek van Apollo) dat was achtergelaten om te sterven aan blootstelling op een berghelling, en hem naar de tempel van Apollo in Delphi had gebracht, waar hij als wees opgroeide onder de hoede van de Pythische Priesteres.

Een Atheense vrouw van middelbare leeftijd, Creusa (Kreousa), komt samen met haar dienstmaagden, die het koor van het stuk vormen, aan bij de tempel van Apollo in Delphi. Ze is daar om een teken van de orakels te vragen waarom ze, nu ze het einde van de vruchtbare leeftijd nadert, tot nu toe geen kind heeft kunnen krijgen met haar man Xuthus (Xouthos).

Ze ontmoet de wees, nu een jonge man, kort buiten de tempel en de twee praten over hun respectievelijke achtergronden en hoe ze daar terecht zijn gekomen, hoewel Creusa zorgvuldig verbergt dat ze in haar verhaal eigenlijk over zichzelf spreekt.

Xuthus komt dan aan bij de tempel en krijgt de voorspelling dat de eerste man die hij ontmoet bij het verlaten van de tempel zijn zoon is. De eerste man die hij ontmoet is dezelfde wees, en Xuthus gaat er in eerste instantie van uit dat de voorspelling niet waar is. Maar, nadat de twee een tijdje met elkaar hebben gepraat, overtuigen ze zichzelf er uiteindelijk van dat de voorspelling toch waar moet zijn en Xuthus noemt de wees Ion, hoewel ze besluitenom hun relatie een tijdje geheim te houden.

Het koor is echter niet in staat om dit geheim te bewaren en na slecht advies van haar oude bediende besluit de boze en jaloerse Creusa om Ion te vermoorden, die ze ziet als bewijs van de ontrouw van haar man. Met behulp van een druppel bloed van de Gorgon die ze heeft geërfd, laat ze de bediende proberen hem te vergiftigen, maar de poging mislukt en ze wordt ontdekt. Creusa zoekt bescherming in de tempel, maar Ion gaat naar binnen nahaar op zoek naar wraak voor haar poging om hem te vermoorden.

In de tempel geeft Apollo's priesteres aanwijzingen over de ware herkomst van Ion (zoals de kledingstukken waarin hij werd gevonden en de symbolen van bescherming die bij hem werden achtergelaten) en uiteindelijk realiseert Creusa zich dat Ion in feite haar verloren zoon is, verwekt bij Apollo en achtergelaten om vele jaren geleden te sterven. Ondanks de ongelukkige omstandigheden van hun hereniging (hun pogingen om elkaar te doden), zijn zedolgelukkig met de ontdekking van hun ware band en make-up.

Aan het einde van het stuk verschijnt Athena, die alle twijfels wegneemt en uitlegt dat de eerdere valse voorspelling dat Ion de zoon van Xuthus zou zijn, alleen bedoeld was om Ion een adellijke positie te geven in plaats van als bastaard te worden beschouwd. Ze voorspelt dat Ion op een dag zal regeren en dat zijn naam zal worden gegeven aan het land ter ere van hem (de kuststreek van Anatolië die bekend staat als Ionië).

De plot van "Ion" vermengt en verweeft verschillende legendes en tradities over de afstamming van Creusa, Xuthus en Ion (die, zelfs in Euripides tijd, waren verre van duidelijk), verschillende van de stichtingsmythes van Athene en de aloude traditie van het koninklijke kind dat bij de geboorte wordt achtergelaten, in het buitenland opgroeit, maar uiteindelijk wordt erkend en zijn rechtmatige troon opeist.

Euripides werkte dus vanuit een losse mythologische traditie die hij aanpaste aan de hedendaagse Atheense omstandigheden. Zijn toevoeging van de connectie met Apollo is vrijwel zeker zijn eigen verzinsel, puur voor het dramatische effect (hoewel ook in de aloude traditie). Het stuk is een ander voorbeeld van Euripides ' verkenning van een aantal minder bekende verhalen, die hij misschien zag als een manier om vrijer te kunnen uitwerken en uitvinden.

Sommigen hebben betoogd dat Euripides Het belangrijkste motief om het stuk te schrijven kan zijn geweest om Apollo en het orakel van Delphi aan te vallen (Apollo wordt afgeschilderd als een moreel verwerpelijke verkrachter, leugenaar en bedrieger), hoewel het opmerkelijk is dat de heiligheid van het orakel aan het eind glorieus in het gelijk wordt gesteld. Het bevat zeker de kenmerkende Euripideaanse feilbare goden, in tegenstelling tot de veel vromere werken van Aeschylus en Sophocles .

Ondanks het nogal gemakzuchtige gebruik van de "deus ex machina" in Athena's verschijning aan het einde, komt een groot deel van het belang van het stuk voort uit de vaardige complexiteit van de plot. Zoals in veel van Euripides ' middenstuk en latere toneelstukken (zoals "Elektra , "Iphigenia in Tauris en "Helen" ), het verhaal van "Ion" is opgebouwd rond twee centrale motieven: de verlate herkenning van lang verloren familieleden en een slimme intrige of list. Ook vindt er, net als in een aantal van zijn andere latere toneelstukken, niets wezenlijks "tragisch" plaats in het stuk en speelt een oude slaaf een prominente rol, wat kan worden gezien als Euripides een voorbode van wat later bekend zou worden als de dramatische traditie van de "Nieuwe Komedie".

Maar afgezien van de plot, "Ion" wordt vaak beschouwd als een van de mooist geschreven van Euripides Door het verhaal van een goddelijke verkrachting en de gevolgen daarvan, stelt het vragen over de rechtvaardigheid van de goden en de aard van ouderschap, en is het heel eigentijds in zijn zorgen.

• Engelse vertaling door Robert Potter (Internet Classics Archive): //classics.mit.edu/Euripides/ion.html
• Griekse versie met woord-voor-woord vertaling (Perseus Project): //www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.01.0109