(Κωμωδία, ελληνική, 425 π.Χ., 1.234 στίχοι)

Εισαγωγή

"Η Αχαρνείς" (Gr: "Akharneis" ) είναι το παλαιότερο από τα έντεκα σωζόμενα έργα του αρχαίου Έλληνα θεατρικού συγγραφέα Αριστοφάνης , και αποτελεί κλασικό έργο του άκρως σατιρικού είδους δράματος, γνωστού ως Παλαιά Κωμωδία. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 425 π.Χ. και κέρδισε την πρώτη θέση στο φεστιβάλ των Λενεών. Ο πρωταγωνιστής, ο Δικαίοπολις, επιτυγχάνει ως εκ θαύματος μια ιδιωτική συνθήκη ειρήνης με τους Σπαρτιάτες και απολαμβάνει τα οφέλη της ειρήνης παρά την αντίθεση ορισμένων Αθηναίων συμπολιτών του.

Το έργο αρχίζει με τον Δικαίοπολις να κάθεται ολομόναχος στην Πνύκα (ο λόφος όπου συνεδριάζει η αθηναϊκή συνέλευση για να συζητήσει θέματα της πολιτείας), δείχνοντας βαριεστημένος και απογοητευμένος. Αποκαλύπτει την κούρασή του από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, τη λαχτάρα του να γυρίσει στο χωριό του, την ανυπομονησία του για τη συνέλευση που δεν ξεκινάει στην ώρα της και την απόφασή του να ειρωνεύεται τους ομιλητές της αθηναϊκής συνέλευσης που δεν θασυζήτηση για τον τερματισμό του πολέμου.

Όταν φτάνουν κάποιοι πολίτες και αρχίζουν οι εργασίες της ημέρας, το θέμα των σημαντικών ομιλητών που απευθύνονται στη συνέλευση δεν είναι, όπως ήταν αναμενόμενο, η ειρήνη και, πιστός στην προηγούμενη υπόσχεσή του, ο Δικαϊόπολις σχολιάζει δυνατά την εμφάνισή τους και τα πιθανά κίνητρά τους (όπως ο πρέσβης που επέστρεψε πρόσφατα από πολλά χρόνια στην περσική αυλή και παραπονιέται για την πλουσιοπάροχη φιλοξενία που χρειάστηκε να υπομείνει,και ο πρέσβης που επέστρεψε πρόσφατα από τη Θράκη και κατηγορεί τις παγωμένες συνθήκες στο βορρά για την πολύωρη παραμονή του εκεί με έξοδα του δημοσίου, κ.λπ.).

Στη συνέλευση, όμως, ο Δικαϊόπολις συναντά τον Αμφιθέα, έναν άνδρα που ισχυρίζεται ότι είναι ο αθάνατος δισέγγονος του Τριπτόλεμου και της Δήμητρας και ο οποίος ισχυρίζεται επιπλέον ότι μπορεί να επιτύχει ειρήνη με τους Σπαρτιάτες "ιδιωτικά", για την οποία ο Δικαϊόπολις του πληρώνει οκτώ δραχμές. Καθώς ο Δικαϊόπολις και η οικογένειά του γιορτάζουν την ιδιωτική του ειρήνη με μια ιδιωτική γιορτή, τους την στήνει ο Χορός, ένας όχλος τωνηλικιωμένοι αγρότες και καρβουνιάρηδες από τους Αχαρνείς (οι Αχαρνείς του τίτλου), οι οποίοι μισούν τους Σπαρτιάτες επειδή κατέστρεψαν τα αγροκτήματά τους και μισούν όποιον μιλάει για ειρήνη. Είναι φανερό ότι δεν επιδέχονται λογικά επιχειρήματα, οπότε ο Δικαϊόπολις αρπάζει ως όμηρο ένα καλάθι με αχαρνείς καρβουνιάρηδες και απαιτεί από τους γέρους να τον αφήσουν ήσυχο. Εκείνοι συμφωνούν να αφήσουν τον Δικαϊόπολις ήσυχο, αρκεί να του χαρίσει τους καρβουνιάρηδες.

Παραδίδει τον "όμηρό" του, αλλά θέλει ακόμα να πείσει τους γέροντες για το δίκαιο του αγώνα του και προσφέρεται να μιλήσει με το κεφάλι του πάνω σε ένα τεμαχισμένο ξύλο, αρκεί να τον ακούσουν (αν και είναι λίγο ανήσυχος, αφού ο Κλέων τον έσυρε στο δικαστήριο για το "περσινό έργο"). Πηγαίνει δίπλα στο σπίτι του γνωστού συγγραφέα Ευριπίδης για βοήθεια για τον αντιπολεμικό του λόγο και να δανειστεί τη στολή του ζητιάνου από μια τραγωδία του. Έτσι ντυμένος ως τραγικός ήρωας μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο και με το κεφάλι του στο σφυρί, επιχειρηματολογεί στο Χορό των Αχαρνάνων για την εναντίωση στον πόλεμο, υποστηρίζοντας ότι όλα ξεκίνησαν εξαιτίας της απαγωγής τριών εταίρων και συνεχίζονται μόνο από κερδοσκόπους για προσωπικό όφελος.

Ο μισός Χορός πείθεται από τα επιχειρήματά του και ο άλλος μισός όχι, και ξεσπά ένας καυγάς ανάμεσα στα αντίπαλα στρατόπεδα. Τον καυγά διακόπτει ο Αθηναίος στρατηγός Λαμάχος (που τυχαίνει να μένει και δίπλα), ο οποίος στη συνέχεια ερωτάται από τον Δικαίοπολις για το γιατί υποστηρίζει προσωπικά τον πόλεμο εναντίον της Σπάρτης, αν είναι από αίσθηση καθήκοντος ή επειδή πληρώνεται. Αυτή τη φορά, όλη ηΟ Χορός πείθεται από τα επιχειρήματα του Δικαίοπολις και τον επαινεί υπερβολικά.

Στη συνέχεια, ο Δικαίοπολις επιστρέφει στη σκηνή και στήνει μια ιδιωτική αγορά όπου αυτός και οι εχθροί της Αθήνας μπορούν να συναλλάσσονται ειρηνικά, ενώ διάφοροι δευτερεύοντες χαρακτήρες έρχονται και φεύγουν κάτω από φαρσικές συνθήκες (συμπεριλαμβανομένου ενός Αθηναίου πληροφοριοδότη ή συκοφάντη που συσκευάζεται σε άχυρο σαν κεραμικό και μεταφέρεται στη Βοιωτία).

Σύντομα φτάνουν δύο κήρυκες, ο ένας καλεί τον Λάμαχο σε πόλεμο, ο άλλος καλεί τον Δικαίοπολις σε δείπνο. Οι δύο άνδρες πηγαίνουν όπως τους κάλεσαν και επιστρέφουν αμέσως μετά, ο Λάμαχος με πόνους από τα τραύματα που υπέστη στη μάχη και με έναν στρατιώτη σε κάθε χέρι να τον στηρίζει, ο Δικαίοπολις μεθυσμένος και με μια χορεύτρια σε κάθε χέρι. Όλοι βγαίνουν εν μέσω γενικών πανηγυρισμών, εκτός από τον Λάμαχο, ο οποίος βγαίνει με πόνους.

"Οι Αχαρνείς" ήταν Αριστοφάνης Το τρίτο και παλαιότερο σωζόμενο έργο του, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο φεστιβάλ των Λενίων το 425 π.Χ. από έναν συνεργάτη του, τον Καλλίστρατο, για λογαριασμό του νεαρού Αριστοφάνης , και κέρδισε την πρώτη θέση στον εκεί διαγωνισμό δράματος.

Το έργο είναι αξιοσημείωτο για το παράλογο χιούμορ του και την ευφάνταστη έκκλησή του για τον τερματισμό του Πελοποννησιακού Πολέμου κατά των Σπαρτιατών, ο οποίος βρισκόταν ήδη στον έκτο χρόνο του όταν ανέβηκε το έργο. Αποτελεί επίσης τη ζωηρή απάντηση του συγγραφέα στη δίωξή του τον προηγούμενο χρόνο από τον εξέχοντα Αθηναίο πολιτικό και φιλοπόλεμο ηγέτη Κλέωνα ( Αριστοφάνης είχε κατηγορηθεί για συκοφαντική δυσφήμιση της αθηναϊκής πολιτείας στο προηγούμενο έργο του, "Οι Βαβυλώνιοι" , που τώρα χάθηκε), αποκαλύπτοντας την αποφασιστικότητά του να μην υποκύψει στις προσπάθειες εκφοβισμού του δημαγωγού.

Η Παλαιά Κωμωδία ήταν μια εξαιρετικά επίκαιρη μορφή δράματος και το κοινό αναμενόταν να είναι εξοικειωμένο με τον τεράστιο αριθμό προσώπων που κατονομάζονται ή αναφέρονται στο έργο, όπως στην προκειμένη περίπτωση: ο Περικλής, η Ασπασία, ο Θουκυδίδης, ο Λάμαχος, ο Κλέων (και αρκετοί από τους υποστηρικτές του), διάφοροι ποιητές και ιστορικοί, συμπεριλαμβανομένων των Αισχύλος και Ευριπίδης , και πολλά, πολλά άλλα.

Όπως τα περισσότερα έργα του Αριστοφάνη, "Οι Αχαρνείς" γενικά υπακούει στις συμβάσεις της Παλαιάς Κωμωδίας, συμπεριλαμβανομένων των μασκών που γελοιογραφούσαν πραγματικούς ανθρώπους (σε αντίθεση με τις στερεοτυπικές μάσκες της τραγωδίας), της χρήσης του ίδιου του θεάτρου ως πραγματικού τόπου δράσης, της συχνής παρωδίας της τραγωδίας και του συνεχούς και ανελέητου πειράγματος και χλευασμού τόσο των πολιτικών προσώπων όσο και κάθε γνωστής στο κοινό προσωπικότητας. Ωστόσο, Αριστοφάνης ήταν πάντα καινοτόμος και δεν φοβόταν να ενσωματώσει παραλλαγές στις παραδοσιακές δομές, μορφές στίχων κ.λπ.

Ο ίδιος ο συγγραφέας γίνεται συχνά κύριος στόχος του κοροϊδευτικού ηρωικού χιούμορ του έργου, καθώς ταυτίζεται ρητά με τον πρωταγωνιστή, τον Δικαίοπολις. Ο χαρακτήρας του Δικαίοπολις μιλάει για την δίωξη που του ασκείται για "το περσινό έργο" σαν να ήταν ο ίδιος ο συγγραφέας, μια ασυνήθιστη περίπτωση ενός χαρακτήρα που μιλάει απερίφραστα εκτός χαρακτήρα ως φερέφωνο του συγγραφέα. Σε ένα σημείο, ο Χορόςτον παρουσιάζει σκωπτικά ως το μεγαλύτερο όπλο της Αθήνας στον πόλεμο κατά της Σπάρτης.

• Αγγλική μετάφραση (Internet Classics Archive): //classics.mit.edu/Aristophanes/acharnians.html
• Ελληνική έκδοση με μετάφραση λέξη προς λέξη (Perseus Project): //www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.01.0023